Asetilen

Asetilen
Ümumi
Kimyəvi formulu	C2H2
Molyar kütlə	26,038 q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq	1,0896 q/l
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	? °S
Qaynama nöqtəsi	−83,8 °S
Öz-özünə yanma temperaturu	305 °C[1]
Buxarın təzyiqi	4.478.565 Pa[2]
Kimyəvi xassələri
Turşunun dissosasiya sabiti ${\displaystyle pK_{a}}$	25
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	74-86-2
PubChem	6326
RTECS	AO9600000
ChEBI	27518
BMT nömrəsi	1001
ChemSpider	6086

Asetilen (C₂H₂) — alkin sinfinə daxil olan olan doymamış karbohidrogendir. Molekulunda bir üçqat rabitəsi olan C_nH_2n-2 formuluna malik alifatik açıq zəncirli k/h-lər sırası Alkinlər və ya asetilen sırası karbohidrogenləri deyilir. Alkinlər də üçqat rabitə ilə birləşən karbon atomları sp hibridləşmə vəziyyətindədir və 180°С bucaq əmələ gətirirlər (yəni açıq bucaqlar). Alkinlər bir-birindən –CH₂ – qrupu ilə fərqlənirlər. Doymuş k/h-də olan “an” şəkilçisi “in” şəkilçisi ilə əlavə etməklə oxunur. H – C ≡ C – H H : C   C : H H – C C – H 0,12 nm təşkil edir Asetilen molekulunda 3 σ 2 π rabitə, 2 polyar və 3 q/polyar rabitə vardır. Mr (_alken) = 14n-2, iki qonşu alkinin molyar kütləsinin cəmi 28n+10. molekulda rabitələrinin ümumu sayı 3n-1, polyar rabitələrinin ümumi sayı 2n-2, molekulda atomlarının ümumi sayı 3n-2 düsturları ilə müəyyən olunur.

Adlandırılma (nomenklatura): Alkinləri adlandırılması üçün: 1. Tarixi (trivial və ya təsadüfi) 2. Səmərəli 3. Sistematik üsullardan istifadə olunur. Tarixi adlandırılmada eyni sayda olan doymuş karbohidrogenlərin adının sonuna “in” şəkilçisi əlavə edilir. Yalnız asetilendə bu ad saxlanılmışdır. Səmərəli adlandırılmada: sıraya asetilinin törəməsi kimi baxılır. Üçqat rabitəli karbonlara birləşən radikallar oxunur (kiçikdən böyük radikala keçməklə). Axırda asetilenin sözü əlavə edilir.

1. ↑ http://www.cdc.gov/niosh-rtecs/AB903210.html.
2. ↑ http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0008.html.