Epentesi

Fonologian, epentesia (grezierazko ἐπένθεσις hitzetik ekarria) hitz baten barnean etimologiaz ez dagokion fonema bat agertzea da.^[1] Berez gertatzen da hizkuntzen bilakaeran. Adibidez, euskaraz u bokal epentetikoa dago liburu-n (lat. libru-tik dator) eta i apiril-en (lat. aprile-tik), lehenagoko euskaldunek ez baitzuten br bezalako kontsonante-talderik onartzen maileguetan. Gaztelaniaz, e erori ondoren, bi silaben arteko muga markatzen laguntzen duen b bat agertzen da: humerum > hom 'ro > hombro 'sorbalda'). Elementu epentetikoa b da. Autore batzuek epentesi izena hitzen barneko intrusioetarako bakarrik erabiltzen dute,^[2] eta beste batzuek edozein posiziotan erabiltzen dute, hasierakoa barne, nahiz hasierakoari beste batzuek protesi izena ematen dioten. Literatura teknikoan, epentesiari anaptixi ere deitzen zaio.

Figura erretoriko gisa ere erabil daiteke nahita, hitz edo neologismo berri bat sortuz.

Epentesiaren arrazoiak askotarikoak dira; adibidez, beste hizkuntza bateko hitz bat norberaren hizkuntzaren forma kanonikora egokitzeko edo hizkuntzaren egitura fonologikoaren araberako artikulazioa errazteko izan daiteke.

1. ↑ «Epentesi». Euskaltzaindiaren Hiztegia. (Noiz kontsultatua: 2023-6-12.)
2. ↑ (Gaztelaniaz) Auger, Julia. (2001). (PDF) Phonological variation and Optimality Theory: Evidence from word-initial vowel epenthesis in Vimeu Picard. in: Language Variation and Change. 13 Indiana University, 253–303 or..