Taszlich

Zobacz multimedia związane z tematem: Taszlich

Taszlich (hebr. ‏תשליך‎ = „wyrzucisz”; jid. ‏תּשליך‎ taszlech)^[1] – w judaizmie obrzęd symbolicznego oczyszczenia z grzechów, wywodzony z Księgi Micheasza 7, 19 („Wyrzucisz wszystkie ich grzechy w głąb morza”). Polega on na wyrzuceniu w nurt rzeki, strumienia lub do morza drobin wytrząśniętych z kieszeni. Czynności tej towarzyszą stosowne modlitwy. Taszlichu dokonuje się w pierwszy dzień Rosz ha-Szana (jeśli jest to szabat, to w drugi dzień)^[2][3]. Gdy nie jest możliwe wykonanie obrzędu nad brzegiem rzeki lub morza, odbywa się on przy sztucznym zbiorniku wodnym – nawet przy studni. W takiej formie zwyczaj jest praktykowany np. w Jerozolimie^[2]. Ortodoksyjni Żydzi nowojorscy odprawiają rytuał, korzystając z licznych mostów Brooklynu i Manhattanu^[4].

Pierwsze wzmianki o obrzędzie pochodzą z pism żyjącego na przełomie XIV i XV wieku talmudysty, rabina Jaakowa ben Mosze ha-Lewi Moellna, który był autorytetem w dziedzinie judaistycznych obyczajów i liturgii^[1][5]. Moelln wywodził rytuał z opowieści midraszowej (komentarza hagadycznego) do Księgi Rodzaju i tłumaczył, że gdy Abraham miał poświęcić swojego syna Izaaka, szatan przegrodził mu drogę zamieniając się w potok, lecz Abraham przezwyciężył tę przeszkodę^[2][5]. Inne autorytety (Mojżesz Szmukler z Przemyśla; Mojżesz ben Israel Isserles) zwracały uwagę na symbolikę ryb, które zamieszkują w rzekach i morzach. Ich zdaniem ryby – które miały być pierwszymi świadkami stwarzania świata – winny być uznawane za istotne elementy ceremonii, by w ten sposób oddawać hołd Bogu-Stwórcy. Inne komentarze (np. Shenei Luḥot HaBerit szesnastowiecznego kabalisty Izajasza Horowitza) wskazywały również na fakt, że ryby nie zamykają oczu, więc ceremonia symbolicznie odnosi się do Bożych oczu, zawsze otwartych^[2].

Kalman Szulman z Mohylewa twierdził (w „Ha-Meliẓ”, 1868, VIII, nr 14), że najstarsze wzmianki na temat żydowskich celebracji odprawianych nad brzegiem morza można odnaleźć w Iudaike archaiologia („Dawne dzieje Izraela”) Józefa Flawiusza. Flawiusz wzmiankował (XIV 10, § 23), że mieszkańcy Halikarnasu zezwalali Żydom, by ci „wykonywali swoje święte obrzędy zgodnie z żydowskimi prawami i mieli swoje miejsca modlitwy nad morzem, zgodnie ze zwyczajami ich przodków”^[4].

Taszlich odbywa się pierwszego dnia Rosz ha-Szana, zazwyczaj późnym popołudniem. Zasadniczym elementem rytu są recytacje tekstów biblijnych, głównie z Księgi Micheasza (7,18–20), ale dołączane bywają także fragmenty Psalmu 118 (5–9), Psalmu 33, Psalmu 130 i Księgi Izajasza (11,9). Kabaliści dołączali także fragmenty Zoharu. Wyznawcy judaizmu w Kurdystanie wchodzili podczas ceremonii do wody. Żydzi z niektórych części Bułgarii dokonywali taszlichu po południu, w dniu święta Jom Kipur^[2].

 Osobny artykuł: Rosz ha-Szana.