Tuedd

Afon Tuedd (River Tweed): y ffin hanesyddol rhwng yr Alban a Lloegr; enw'r ardal yn Saesneg, lle gorwedd yr afon, yw'r Borders. Ystyr y gair Cymraeg "tuedd" yn y 13g a chyn hynny oedd "ochr", "ffin" neu "gyffiniau".

Ystyr y term tueddu at rywbeth, yw closio neu ffafrio, gogwyddo neu symud tua rhyw gyfeiriad arbennig. Rhoi mwy o bwysau neu sylw i un ddadl na'r llall, felly yw tuedd, neu bias: ochri gydag un math o grefydd, un set o bobl, rhywedd, meddylfryd wleidyddol ayb. Ond mae'r gair 'tuedd' yn llawer hŷn na hyn, ac i'w gael yng Ngwaith Dafydd Benfras yn y 13g, pan oedd y gair yn cyfeirio at ardal, ffin, cyffiniau neu gyfeiriad.[1] Yr hyn sy'n gyffredin rhwng y ddau ystyr, yw'r syniad o 'ochr'. Yn yr Alban, ceir Afon Tuedd, ac fe'i lleolir ar y ffin rhwng yr Alban a Lloegr, man a elwir yn The Borders, yn Saesneg.

Yr hyn sy'n groes i duedd yw di-duedd, niwtraliaeth neu feddwl agored. Yn fras, cyfeiria'r erthygl hon at ddwy agwedd o'r gair: y fathemateg a'r ochr wleidyddol.

  1. Geiriadur Prifysgol Cymru; adalwyd 20 Chwefror 2019.

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search