RENAMO

Die Mosambiekse nasionale weerstand (RENAMO; Portugees: Resistência Nacional Moçambicana) was 'n militante gewapende weerstandsbeweging en nou 'n politieke party in Mosambiek. Dit is aanvanklik geborg deur die Rhodesian Central Intelligence Organisation (CIO) en is in 1975 gestig as deel van 'n anti-kommunistiese militêre mag teen die land se regerende FRELIMO-party.

Die eerste leier was André Matsangaissa, 'n voormalige senior amptenaar in die gewapende vleuel van FRELIMO. Die beweging het sy oorsprong in 'n vermenging van anti-FRELIMO-afvalliges wat onmiddellik voor en kort na die Mosambiekse onafhanklikheid georganiseer het, asook Suid-Afrikaanse en Rhodesiese pogings om hierdie gebeure aan te moedig vir hul eie doeleindes.^[1][2] Dit is duidelik dat RENAMO se geledere versterk is deur politieke ballinge uit Mosambiek wat in beginsel FRELIMO werklik teengestaan het, en 'n aantal ander wat met geweld en intimidasie gewerf is.^[3] FRELIMO en RENAMO het op 4 Oktober 1992 die Rome algemene vredesooreenkomste onderteken wat die Mosambiekse burgeroorlog beëindiging het.

Kritici van RENAMO het die beweging gereeld veroordeel as 'n 'agenteleër' van Rhodesië en later, van die apartheidsregering van Suid-Afrika.^[4] Daar word geteoretiseer dat RENAMO gevorm is met die uitsluitlike doel om Mosambiekse steun aan Rhodesiese opstandelinge te beveg.^[5] Aan die ander kant was RENAMO ook 'n weerspieëling van FRELIMO se eie versplinterde ondersteuningsbasis en die dalende gewildheid in die era ná die onafhanklikheid.^[2] Na hierdie oorlog was dit verantwoordelik vir die bevordering van grondwetlike hervorming sowel as 'n sterk binnelandse privaatsektor.^[6]

Matsangaissa, wat in 1979 oorlede is, is opgevolg deur Afonso Dhlakama, wat die organisasie tot sy dood in 2018 lei.^[7][8] Na hernude botsings, is 'n vredesooreenkoms in Augustus 2019 tussen RENAMO en die Mosambiekse regering bereik, wat tot gevolg gehad het dat die laaste RENAMO-vegters hul wapen opgegee het.^[9] RENAMO-leier, Ossufo Momade, het daarna belowe om "vrede en nasionale versoening te handhaaf".^[10]

1. ↑ "Binding Memories: Chronology". Besoek op 28 Desember 2014.
2. ↑ ^{2,0 2,1} Emerson, Stephen A. (19 Februarie 2014). The Battle for Mozambique: The Frelimo_Renamo Struggle, 1977_1992. Helion and Company. pp. 74–110. ISBN 978-1-909384-92-7.
3. ↑ Watch, Human Rights (1992). Conspicuous destruction: war, famine and the reform process in Mozambique. New York u.a.: Human Rights Watch. pp. 86–88. ISBN 978-1-56432-079-7.
4. ↑ "Renamo, Malawi and the struggle to succeed Banda: Assessing theories of Malawian intervention in the Mozambican Civil War" (PDF). 11 November 2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 28 Maart 2012. Besoek op 8 Maart 2016.
5. ↑ "Key Actors in the War and Peace Process" (PDF). Conciliation Resources. Januarie 1998. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 9 Maart 2016. Besoek op 8 Maart 2016.
6. ↑ "Main Renamo Policy Guidelines" (PDF). RENAMO-UNIÃO ELEITORAL. 2004. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 10 Junie 2015. Besoek op 8 Maart 2016.
7. ↑ https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-05-03/afonso-dhlakama-mozambique-s-opposition-leader-dies-at-65
8. ↑ https://clubofmozambique.com/news/chronology-main-dates-in-the-life-of-renamo-leader-afonso-dhlakama/
9. ↑ https://www.voanews.com/africa/mozambique-president-opposition-leader-sign-peace-agreement
10. ↑ https://mg.co.za/article/2019-08-08-00-mozambique-rivals-sign-peace-deal