Mustela nivalis

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Paniquesa
Paniquesa
Paniquesa (Mustela nivalis)
Estato de conservación

Leverament castigada.
Dominio: Eukaryota
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Clase: Mammalia
Orden: Carnivora
Familia: Mustelidae
Chenero: Mustela
Especie: M. nivalis
Mustela nivalis
Linnaeus, 1758
Distribución
distribución mundial de Mustela nivalis

A paniquesa[1] (Mustela nivalis (L., 1758)), tamién dita rata paniquesa[1] (per mor d'una erronia consideración popular que se tracta d'un radedor, anque carnivoro[2]), ye un chicot mamifero carnivoro d'a familia d'os mustelidos. Son os miembros mas chicolons d'a familia Mustelidae, y de feito, os carnivoros mas chicoz d'os cuals homne sabe.

As paniquesas se troban dende lo norte d'Europa (treito d'as islas d'Irlanda y Islandia), Asia y America d'o Norte, dica lo norte d'Africa. También s'ha gosau introducir en Nueva Zelanda con a intención de controlar os radedors que i feban pestes. O suyo habitat mas habitual ye en os arredols de granchas, campos de labor y matullars, sin fer mica de desprecio d'os puestos habitaus con sers humans, en os que practican a depredación sobre as especies comensals (ratos, cucarachos, etc.) y, ocasionalment, as domesticas d'as personas.

Tienen una forma corporal fineta, con coda lierga y garretas curtas que les permiten d'adintrar-se en os cados d'as suyas presas. As paniquesas tienen muita fama d'animals ceriners perque enristen bestias muito mas grans que ellas, como per eixemplo os conillos y as liebres. En muitos puestos d'Aragón se tiene creyencia que istes animals no mosigan a gorguera d'as suyas presas si que ta xurber-ne la sangre,[2] u que cuan son adintro d'un galliner, fan muitas mes mortaleras que no les caldría, nomás per bella suerte de placer.[2] Tan cual se piense, cualcosa que sen sabe d'as paniquesas ye que son excepcionalment fuertas, áchils y furas en comparanza con a suya mida tan chicolona, de nomás 20 u 22 cm de lonchitut, dica lo punto que popularment s'ha preso lo suyo nombre como alchectivo ta referir-se tamién ta las personas que sigan inquietas, mezquinas y de garra confiar.

  1. 1,0 1,1 (an) VIDALLER TRICAS, Rafel, Libro de As Matas y Os Animals; Dizionario aragonés d'espezies animals y bechetals; Ed. Val d'Onsera. Zaragoza 2004. ISBN 978-84-89862-35-7
  2. 2,0 2,1 2,2 Creyencias populars en a comarca de Sobrarbe, que sen gosa sentir a sobén de boca d'a chent de mas edat.

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search