Byzantinischs Reich

Es Byzantinischa Reich, kuaz Byzanz, aingle offezjell Rejmischs Reich (griech. Βασιλεία Ῥωμαίων – Basileía Rhōmaíōn, lat. Imperium Romanum), historisch aa nu i da Zeid vo da Existenz von n westlinga Toal Oustrejmischs Reich (lat. Imperium Romanum Orientale) ghoissn, is i da Epochn vo da Spadantikn u von n Mittlolta a gwichtinga eiropejischa Macht u s Zentrum vo da (estlichn) kristilichn Welt gweng, dej wou se af Regiona von estlinga Mittlmearnatn asdeant houd. Afkumma is s in Joua 395 vo insnan Jouresgrechna min Schisma oda da Spolting von n Rejmischn Reich un untaganga 1453 min Eisackln vo Konstantinopl duach s Osmanischa Reich.

In Joua 330 houd da rejmischa Koisa Konstantin da Grouss dej as da Antikn stammada Stod Byzantion, dej wou af Konstantinopl umgnennt woan is, za Haptstod von n Rejmischn Reich gmacht. Danou hod se s Rejmischa Reich 395 in an estlingan un an westlingan Toal gschiḏn. Dawal es Westrejmischa Reich schou 476 untaganga is, daglengt d Oustrejmischa Halm in n 6. Jh. unta da Herrschaft von n Justinian I. sane weitasta terretorjala Asdeaning. In n 7. Jh. hod se a grundlengada Wandl von n Karaktea von n Reich bagem, da wou bsundas zwengs en Wechsl vo da Amtssprouch zen Griechischn unta n Herakleios u de eischneidnatn Midfulng vo da islamischn Expansion gweng is. Trotz de Kempf u Terretorialvalusd hod s zou de wiatschaftle, kulturell u krejḡarisch am mejran entwickltn vo de selmoling Stootn ghejad. Byzanz, duach n Ruckschloḡ vo d Araba u de inteanan Relegionsstreitekaitn gschwecht, hod se za Zeid vo da makedonischn Dynasti zarana nein Blej afgrapplt u se af s End von n 10. Jh. wida empoaghebt zarana groussmachting Stelling. Dennat vatejfft se d Entfremding zwischn en westlinga un en estlinga Kristntum u kulminiad 1054 i da Kiachnspolting, d wou ma es Groussa Schisma hoisst.

Nou da groussn Schlappn i da Schlacht ba Manzikert in n Joua 1071 houd es Reich z gunstn vo de seldschukischn Tiakn en Grousstoal vo Kloa-Asia, wos an Kean vo sann Terretorium doagstellt houd, valouan. Nou en Afstiḡ vo d Komnena hom s zwor a poa Regionna zrugga krejgt un in 12. Jh. vualaifde u zeidweile ianane Iawahant, u Vuamacht, nu gsichad ghobt, du unta iananen letzan Koisann houd da sichane Nidafall schou õghebt ghobt. In n Laff von n Vejatn Kreizzuḡ hod Byzanz en fatoln Pleschara dalitn, wej d Kreizzigla se umma 1204 Konstantinopl kafft hom. Gleich wos dass d Koisa vo da Dynasti vo d Palaiolonga s dazoagt u dafongt hom, es Reich 1261 zen daneian, hom dej widahultn Birḡakrejḡ ianane Macht gscheid zen Breckln bracht. Es kaskadnstafflata Wegbreckln hod se dagipflt min Fall vo da Haptstod Konstantinopole in n Joua 1453 un en Olousn vo d iwanen byzantinischn Gebejtt duach d osmanischn Tiakn.

In n Valaf vo sana tausndjouratn Presenz hod s Reich aswej a Bastei von n Kristntum dejnt, mid den wou s mid zfleiss u ghere da Vabroiting von n Islam z Eiropa Stoina in n Weḡ u Pfleckl viragsteckt hom. Assadem hod s iwara festa Guldwährung vafejgt, dej wou in n ganzn mittlmearnatn Raam in n Umlaf gweng is. Konstantinopl houd aswej oina vo de grejsstn Metropoln i da selmoling Welt zou de relewantnastn Hannlszentran ghejad. Byzanz houd an duachdruckatn Eifluß af d Releḡion, es Recht, es politischa System, d Architektua u d Kunsd vo gwissn Gengatn z Eiropa un en Noun Ostn ghobt. Doudabei hom s zen Daholt u da Weitagoub vo vill literarische Weakk u furscharischa Kenntniss vo da klassischn Welt beitrong ghobt.^[1]

• 
  Kinstlarische Gstolting vo Konstantinopl.
• 
  Rekonstruiata Toal vo d theodosianischn Mauan vo Konstantinopl.
• 
  D Hagia Sofia z Istanbul.
• 
  A Mosaik von n Kristus, da Koisari Zoe un en Koisa Konstantin IX. i da Hagia Sofia.

1. ↑ Propylaeum: Byzantine Studies [online]. Bayerische Staatsbibliothek Munich, University Library of Heidelberg, Institute for Classical Philology of the Humboldt University of Berlin, German Archaeological Institute Berlin [cit. 2012-06-24]. Kapitola Byzantine Studies. archiviad, afgrouffn en 8.6.2012.