Karl V an Impalaeriezh Santel

den
Reizh pe jener	paotr
Bro ar geodedouriezh	Impalaeriezh santel roman german
Anv e yezh-vamm an den	Charles de Habsbourg
Anv-bihan	Karl, Carlos, Carles, Carlos, Charles
Deiziad ganedigezh	24 C'hwe 1500
Lec'h ganedigezh	Gent
Deiziad ar marv	21 Gwe 1558
Lec'h ar marv	Yuste
Doare mervel	abeg naturel
Abeg ar marv	malaria
Lec'h douaridigezh	Royal Crypt of the Royal Monastery of San Lorenzo de El Escorial
Tad	Fulup Iañ Kastilha
Mamm	Janed Kastilha
Pried	Izabel Portugal
Kompagnun(ez)	Johanna Maria van der Gheynst, Barbara Blomberg
Familh	Spanish House of Habsburg, Tiegezh Habsburg
Godparent	Margaret of York, Marc'harid Aostria
Yezh vamm	galleg
Yezhoù komzet pe skrivet	spagnoleg, galleg, alamaneg, italianeg, latin
Yezh implijet dre skrid	galleg
Micher	monark
Karg	monarch of the Crown of Aragon, Roue Kastilha ha León, Impalaer roman germanek, Lord of the Netherlands, king of Sardinia
Deroù ar prantad labour	1515
Dibenn ar prantad labour	1558
Relijion	Iliz katolik roman
Perzhiad e	Dieta Worms
Darvoud-alc'hwez	coronation of the Holy Roman Emperor
Deskrivet dre	Portrait of Charles V with a Dog, Portrait of the Emperor Charles V, Portrait of Charles V., Emperor Charles V, Holy Roman Emperor and King of Spain (1500-1558)
Statud e wirioù aozer	Ar gwirioù aozer ne dalvezont ket ken

Ur pennad Carlos Iañ zo ivez.

Ur pennad Karl V zo ivez.

Setu ur pennad diechu hag a denn d'an istor. Gallout a rit reiñ un tamm skoazell, ha kreskiñ ar pennad : krogit e-barzh !

Mar karfec'h reiñ hoc'h ali ha netra ken, grit 'ta e pajenn ar gaozeadenn.

Karl V, pe Charlez Pemp (e brezhoneg; e galleg: Charles Quint), anavezet ivez evel Karl Aostria pe Karl Habsburg, hag evel Carlos Primero e spagnoleg, a oa ganet d'ar 25 a viz C'hwevrer 1500 e Gent, en Izelvroioù, ha marvet d'an 21 a viz Gwengolo 1558 e manati Yuste e Spagn, a voe roue Spagn hag Amerika spagnol, roue Sikilia , hag ar c'hentañ roue a unvanas rouantelezhioù Kastilha, Aragon ha Navarra, hag ivez dug Brabant evel Charlez II Brabant (1515-1558), Impalaer santel (1519-1555) evel Karl V. Breur e oa da Ferdinant Iañ an Impalaeriezh Santel a renas evel impalaer war e lerc'h.

Goude marv e dad Fulup Iañ Kastilha e renas Karl war an Izelvroioù Bourgognat hag a oa unnek dugelezh ha kontelezh enno.

E 1516 e teuas da vout Roue Spagn (Roue Kastilha, Léon hag Aragón evit bout resis) dindan an anv a g-Carlo IV (1516-1558). E 1519 e heritas Arc'hdugelezh Aostria ha evel Roue Roman-ha-German e voe dilennet, ha kurunet e voe en Iliz-veur Aaachen gant arc'heskob Kologn Hermann V Wied. E 1530 e voe kurunet Impaeler Roman-ha-German ( gant ar Pab Klemañs VII. Eñ a voe an eil ha diwezhañ Habsburg kurunet gant ar pab.

Karl a zalc'has (evel an impalaer Masimilian en e raok) gant ar mennozh ag un unpenniezh europat, gant aotroniezh war ar rouaned. Gwelet a rae outañ e-gunan evel unvaner Europa a-enep tostadur an impalaeriezh otoman renet gant Suleiman I ha difenour an iliz katolik. Meur a vrezel a reas a-enep ar roue gall Frañsez Iañ (Brezelioù Italia), daoust ma ne zeuas ket a-benn gwanaat Frañs hag a oa kevreet gant an otomaned.

Pa oa an impalaer o prezeliñ en Italia e strewas an disivoud protestant en Alamagn. E tu ar gatoliked e oa kentoc'h, mes ret e oa dezhañ asantiñ al luskad nevez a-benn dercʼhel ar peoc'h, en ur sinañ Feur-emglev Passau (1552).

E 1556 e treuzkasas e c'halloud etre e vab henañ Fulup II, a heritas douaroù Spagn ha Bourgogn, hag e vreur yaouankoc'h Ferdinant Iañ, roue Aotria a-c'houde 1521, hag a gemeras titl an Impalaer. Aze e rannas tiegezh Habsburg etre an hini spagnolat (Casa de Austria) hag an hini aostrian (Haus Habsburg-Österreich). Mont a reas d'an Anaon e 1558 en e balez e-tal manati Yuste e Spagn.