Reizh pe jener | paotr ![]() |
---|---|
Bro ar geodedouriezh | Rouantelezh Bro-C'hall ![]() |
Anv e yezh-vamm an den | Louis XIV ![]() |
Anv-bihan | Louis ![]() |
Titl noblañs | King of France and Navarre ![]() |
Moranv | le Roi Soleil, Louis le Grand ![]() |
Deiziad ganedigezh | 5 Gwe 1638 ![]() |
Lec'h ganedigezh | Kastell Saint-Germain-en-Laye ![]() |
Date of baptism | 21 Ebr 1643 ![]() |
Deiziad ar marv | 1 Gwe 1715 ![]() |
Lec'h ar marv | Kastell Versailhez ![]() |
Doare mervel | abeg naturel ![]() |
Abeg ar marv | Brein-krign ![]() |
Lec'h douaridigezh | Basilica of Saint-Denis ![]() |
Tad | Loeiz XIII ![]() |
Mamm | Anna Aostria ![]() |
Breur pe c'hoar | Fulup Iañ Orleañs ![]() |
Pried | Maria Tereza Spagn, Françoise d'Aubigné, Marquise de Maintenon ![]() |
Familh | House of Bourbon in France, Tiegezh Bourbon ![]() |
Godparent | Giulio Mazzarino, Charlotte Marguerite de Montmorency ![]() |
Yezh vamm | galleg ![]() |
Yezhoù komzet pe skrivet | galleg, spagnoleg ![]() |
Yezh implijet dre skrid | galleg ![]() |
Micher | politiker, art collector, aktour, monark, statesperson ![]() |
Karg | King of France and Navarre, French co-prince of Andorra ![]() |
Lec'h annez | Kastell Versailhez ![]() |
Relijion | Katoligiezh ![]() |
Kleñved | Brec'h ![]() |
Kan broadel | Marche Henri IV ![]() |
Ezel eus | New Monarchs ![]() |
Ideologiezh politikel | Diharzveliezh ![]() |
Darvoud-alc'hwez | First Communion ![]() |
Prizioù resevet | Order of the Holy Spirit, Order of Saint Michael, Order of Saint Louis ![]() |
Present in work | A Little Chaos ![]() |
Prantad | France in the early modern period ![]() |
Deskrivet en URL | https://www.tekstowo.pl/wykonawca,le_roi_soleil.html ![]() |
Deskrivet dre | King Louis XIV, King of France (1638–1715) as a Child, King Louis XIV (1638-1715) of France, King Louis XIV at the taking of Maastricht, 30 June 1673 ![]() |
Oberennoù zo en dastumad | Städel Museum, National Gallery of Art ![]() |
Statud e wirioù aozer | Ar gwirioù aozer ne dalvezont ket ken ![]() |
Loeiz XIV, badezet evel Louis Dieudonné de France, a oa lesanvet ar Roue Heol da c'houde, ha Loeiz Veur ivez. Ganet e oa e Saint-Germain-en-Laye, d'ar 5 a viz Gwengolo 1638 ha marvet e Versailhez, d'ar 1añ a viz Gwengolo 1715.
Adalek ar 14 a viz Mae 1643 e voe roue Bro-C'hall ha Navarra, an trede eus tiegezh Bourbon, eus tierniezh ar Gapesianed.
Loeiz XIV a renas e-pad 72 vloaz, hag eñ an hini eo ar stadrener en deus renet an hirañ war Bro-C'hall. Bet eo ar c'hoshañ rieg gall zo bet, ha war un dro ar rieg en deus renet ar pellañ en Europa a-bezh.
Dont a reas Loeiz XIV da vezañ roue un nebeud mizioù goude e bempvet deiz-ha-bloaz, met goude ur vinorelezh ma oa bet skoet-naet e spered gant emsavadeg ar Fronde (1648-1653), ne renas drezañ e-unan ar gouarnamant nemet adalek marv e gentañ maodiern, ar C’hardinal Mazarin, e 1661. Biskoazh ne gemeras maodiern kentañ ebet goude ha goude marv e vaodierned c'halloudus (Colbert (1683) ha Louvois (1691) e renas muioc’h mui e-unan. E-pad e ren edo savidigezh un hollveliegezh roueel a-berzh Doue en he barr, ha hi krog abaoe kantvedoù. Gwelout a reas e aotrouniezh o kreskiñ diharz pa dennas e vad eus diwezh emsavadegoù an noblañsoù, ar barlamantidi, ar Brotestanted hag ar beizanted hag a rae o reuz er rouantelezh abaoe muioc’h evit ur c’hantved d’an nebeutañ.
Kresket en deus Loeiz XIV tachennad Bro-C’hall hag e c’halloudegezh en Europa. Ren a reas ar brezel hag an diplomatiezh diouzh e c’hoant e-pad meur a aridennad brezelioù european. Lakaat a reas kreñvaat ar c’hêrioù kemeret gant Vauban a-hed an harzoù. Emañ o heuliañ politikerezh ar "prad karrez" a dres en-dro bevennoù ar vro. E c’houarnamant a glot gant ur striv diorroadur armerzhel, kenwerzhel ha trevadennel kaset en-dro gant e vaodiern Colbert dreist-holl, hag a zo an tu armerzhel eus strivoù ar C’halloued evit bezañ ar re gentañ. E-doug e ren e oa erru Bro-C’hall er renk kentañ en Europa, pe dost, ha n’eo ket war tachenn ar brezel pe an ekonomiezh hepken met ivez war hini ar sevenadur a-drugarez da dud gwarezet gant mesenerezh ar roue, evel ar skrivagnerien Molière, Racine, Boileau, ar soner Lully, al livourien Le Brun ha Le Nôtre. Lod all, muioc’h dizalc’h evel ar barzh La Fontaine, ar prederour Blaise Pascal, an Itron Sévigné, La Bruyère pe Saint-Simon a reas ivez eus e ren barr ar glaselezh c'hall. Ar vuhez speredel en he bleuñv a gresk sked Bro-C’hall, hini e yezh komzet en holl lezioù Europa hag evel just hini e roue. Komzet e vez eus "kantved Loeiz XIV", hag eñ bev c’hoazh, war batrom kantved Perikles hag hini Augustus, pe c’hoazh eus ar "c’hantved bras".
Unan eus oberennoù ar roue zo bet ivez e strivoù evit sevel ur stad kreizennet hag hollveliek. Ren a ra anezhañ e-unan goude 1682 adalek kastell Versailhez, zo bet savet war e urzh, hag a zeu da vezañ patrom meur a balez european. Eno e laka e noblañs lez, a redi da vevañ tost dezhañ, da vevañ hervez ur reol a-zere kemplezh-kenañ. Loeiz XIV a vihanaas levezon ar Parlamantoù, mougañ a reas an emsavadegoù paizanted diwezhañ a-enep an tailhoù, ha derc’hel penn e-pad e ren ouzh ar jañsenourien. Kemer a reas an diviz da derriñ skrid-embann an Naoned (1685). Teñvalaet e voe diwezh e ren hir gant un heuliad emgannoù kollet, naonegezhioù marvus eus 1693 betek 1709, gant emsavadeg ar brotestanted a roas lañs da vrezel ar Gamisarded, ha gant marvioù en e diegezh. Koulskoude, en desped d’ur feson da welet kozh, ne seblant ket e vije bet rivinet Bro-C’hall gant ar bloavezhioù diwezhañ-se evel ma veze lâret.
Deuet eo Loeiz XIV da vezañ patrom ar roue hollveliek.
© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search