1984 (roman)

Hiljadu devetsto osamdeset četvrta
Autor	George Orwell
Originalni naziv	Nineteen Eighty-Four
Dizajn korica	Michael Kennard
Država	Ujedinjeno Kraljevstvo
Jezik	engleski
Žanr	distopija, politička fikcija, naučna fantastika
Vrsta djela	roman
Datum izdanja	8. juna 1949, London
Vrsta korica	tvrde korice
Broj stranica	267 (za SAD izdanje iz 1949)
Vrijeme radnje	1984.
Glavni lik	Winston Smith
ISBN broj	978-0-547-24964-3

Hiljadu devetsto osamdeset četvrta (engleski: Nineteen Eighty-Four) ili skraćeno 1984. roman je engleskog pisca Georgea Orwella objavljen 1949.^[1][2] Radnja se odvija na Pisti jedan (ranije se zvala Velika Britanija), provinciji supersile Okeanije u svijetu stalnog rata, sveprisutnog državnog nadzora i javne manipulacije kojom diktira politički sistem poznat kao engleski socijalizam (Ingsoc [ponekad i Engsoc] na govoru vlade poznatom kao novigovor) pod kontrolom privilegovane elite unutrašnje partije koja progoni individualizam i nezavisno razmišljanje kao "zlomisao".^[3]

Tiraniju oličava Veliki Brat, vođa Partije koji uživa u kultu ličnosti, a možda čak i ne postoji. Partija "želi moć jedino i isključivo radi same moći. Ne zanima ih dobrobit drugih; zanima ih samo moć."^[4] Protagonist romana, Winston Smith, član je vanjske partije i radi za Ministarstvo istine (ili Ministin) koje je odgovorno za propagandu i historijski revizionizam. Njegov je posao da ispravlja stare novinske članke tako da historijski spisi uvijek podržavaju samu Partiju.^[5] Smith je vješt i marljiv radnik, ali tajanstveno mrzi Partiju i sanja o pobuni protiv Velikog Brata.

U pogledu književne političke fikcije i antiutopijske naučne fantastike, 1984 je klasičan roman po sadržaju, zapletu i stilu. Mnogi termini i koncepti iz romana, poput Velikog Brata, dvomisli, zlomisli, novogovora, sobe 101, telekrana, 2 + 2 = 5 i memorijske rupe počeli su se svakodnevno koristiti od objavljivanja romana 1949. 1984 je dovela do široke upotrebe pridjeva "orvelijski", koji opisuje službenu obmanu, tajni nadzor i manipulaciju zabilježene historije totalitarnog ili autoritativnog režima.^[5] Časopis TIME je, 2005, dodao roman na spisak 100 najboljih romana na engleskom jeziku od 1923. do 2005.^[6] Također se pronašao na oba spiska 100 najboljih romana moderne biblioteke, te je zauzeo 13. mjesto na uredničkom spisku i 6. na čitateljskom spisku.^[7] Roman se 2003. plasirao na 8. mjesto BBC-jeve ankete The Big Read.^[8]

1. ^ Benet's Reader's Encyclopedia, Fourth Edition (1996). HarperCollins:New York. str. 734.
2. ^ Aaronovitch, David (8. 2. 2013). "1984: George Orwell's road to dystopia". BBC News Magazine. United Kingdom: The BBC. Pristupljeno 8. 2. 2013.
3. ^ The Columbia Encyclopedia, Fifth Edition, Columbia University Press: 1993, str. 2030.
4. ^ "Nineteen Eighty-Four", pg 272.
5. ^ ^{a b} The Oxford Companion to English Literature, Sixth Edition. University of Oxford Press: 2000. str. 726.
6. ^ Grossman, Lev; Lacayo, Richard (6. 10. 2005). "ALL-TIME 100 Novels. 1984 (1949), by George Orwell". Time. ISSN 0040-781X. Retrieved 19 October 2012
7. ^ "100 Best Novels". Modern Library. Retrieved 19 October 2012
8. ^ "BBC – The Big Read". BBC. April 2003, Retrieved 19 October 2012