Istanbul

Istanbul
Carigrad, Konstatinopolj
Megagrad
Službeni naziv: İstanbul
Država	Turska
Regija	Marmara
Provincija	Istanbul (39)
Nadmorska visina	40 m
Koordinate	41°00′49″N 28°57′18″E / 41.01361°N 28.95500°E / 41.01361; 28.95500
Površina
- Metro	5.343 km2
Stanovništvo
- Metro	13.854.740[1] (2012)
Gustoća
- Metro	2.523 /km2
Gradonačelnik	Ekrem İmamoğlu (CHP)
Vremenska zona	EET (UTC+2)
- ljeto	EEST (UTC+3)
Poštanski broj	34000 do 34850 i 80000 do 81800
Pozivni broj	(+90) 212 (Evropski dio) (+90) 216 (Azijski dio)

Istanbul (turski: İstanbul), kroz historiju također poznat i kao Carigrad, Konstantinopolj ili Bizantium, najveći je grad u Turskoj, privredni, kulturni i historijski centar i jedan od najvažnijih gradova ove transkontinentalne države. Transkontinentalni je grad Evroazije, što je jedna od njegovih posebnosti. Nalazi se na obje strane Bosforskog moreuza, između Crnog i Mramornog mora, obuhvatajući prirodnu luku Zlatni rog (Haliç). Iako se prostire na dva kontinenta, smatra se evropskim gradom, sa privrednom i historijskom jezgrom koja se nalazi na evropskoj strani. Grad je također administrativni centar Istanbulske pokrajine, ali ne i glavni grad Turske. Sa oko 14,7 miliona stanovnika,^[2] jedan je od najmnogoljudnijih gradova svijeta, 7. najmnogoljudniji grad na svijetu i prvi takav u Evropi.

Osnovan pod nazivom Bizantion na rtu Sarayburnu, oko 660. godine p.n.e, grad se razvijao kako bi postao jedan od najvažnijih gradova kroz historiju. Nakon što je ponovno uspostavljen kao Carigrad 330. godine, služio je kao carski grad skoro 16 vijekova, za vrijeme rimskog i bizantijskog (330-1204. i 1261-1453), latinskog (1204-1261) i Osmanlijskog carstva (1453-1922).^[3] Odigrao je važnu ulogu u unapređenju krišćanstva tokom rimskog i bizantijskog doba, prije nego što su kontrolu nad njime 1453. godine, preuzele Osmanlije i pretvorile ga u islamsko uporište i sjedište Osmanlijskog halifata.^[4]

Smješten na strateški važnom mjestu, nekadašnjem Putu svile,^[5] željezničkom čvorištu između Evrope i Bliskog istoka i na trasi jedinog morskog puta između Crnog mora i Sredozemlja, proizveli su od Istanbula kosmopolitski grad. Broj stanovnika grada se povećao za deset puta od 1950-ih, usljed migriranja stanovnika iz cijele Anadolije.

Istanbul je nadmašio London i Dubai i postao najposjećeniji grad na svijetu, sa više od 20 miliona stranih posjetitelja u 2023. godini.^[6]

Najveće turističke atrakcija grada su historijski centar, uvršten na UNESCOov spisak svjetske baštine, kulturni i zabavni centar koji se proteže uz gradsku prirodnu luku, Zlatni rog, u oblasti Beyoğlu i dr. Istanbul se smatra globalnim gradom kao i jedna od najbrže rastućih ekonomskih metropola na svijetu. U gradu se nalaze mnoge centrale turskih kompanija i medijskih kuća a njegova privreda čini više od 30% ekonomije Turske.^[7][8]

Zajedno sa mađarskim Pečuhom i njemačkim Essenom, Istanbul je proglašen evropskim glavnim gradom kulture za 2010. godinu.

1. ^ [1]
2. ^ "Turkey: Provinces and Major Cities". www.citytpopulation.de. Citypopulation. 31. 12. 2014. Pristupljeno 26. 6. 2015. The population of the Turkish cities and provinces according to census results and latest register-based tabulations
3. ^ Çelik 1993, str. xv harvnb error: no target: CITEREFÇelik1993 (help)
4. ^ Masters i Ágoston 2009, str. 114–5 harvnb error: no target: CITEREFMastersÁgoston2009 (help)
5. ^ Dumper i Stanley 2007, str. 320 harvnb error: no target: CITEREFDumperStanley2007 (help)
6. ^ "2023's Top 100 City Destinations Ranking: Triumphs and Turmoil Uncovered". Euromonitor International. 11 December 2023. Pristupljeno 12 December 2023.
7. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom hisdic
8. ^ OECD Territorial Reviews: Istanbul, Turkey. Policy Briefs. Organisation for Economic Co-operation and Development. March 2008. ISBN 978-92-64-04383-1.