Brech wen

Brech wen

Enghraifft o'r canlynol	clefyd heintus, dosbarth o glefyd, symptom neu arwydd
Math	clefyd heintus firol, clefyd y croen, Poxviridae infectious disease, eradicated disease, clefyd, amgylchiadau marwolaeth
Daeth i ben	1978
Symptomau	Blinder meddwl, brech, cur pen, poen yn yr abdomen, chwydu, pothell, pimple
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Rhestr Afiechydon

Pwyswch ar dangos i weld y rhestr. Rhestr AIDS Afiechyd meddwl Alcoholiaeth Annwyd Anorecsia nerfosa Asma Syndrom Asperger Awtistiaeth Blinder meddwl Brech goch Brech ieir Brech Wen Briwiau'r geg BSE Cansar Cen gwallt Clefyd Alzheimer Clefyd y galon Clefyd y gwair Clefyd y siwgr Clunwst Clwy'r marchogion Clwy'r pennau Clwyf y traed a’r genau Colera Creithiau Croen gyda chraciau Croen sensitif Croen sych Croenlid (Ecsema) Cur pen Cur pen eithafol Cylchrediad y gwaed Cymalau ystyfnig Dafad (ar y croen) Diffyg traul Dolur annwyd Dolur gwddw Dolur rhydd Yr Eryr Ffibrosis systig Ffliw Ffliw adar Gorguro’r galon Gwahanglwyf Gwlychu gwely Gwynegon (Cricmala) Gorguro’r galon HIV Iselder ysbryd Liwcemia Llau pen Llais cryglyd Llid y bledren Llid y cyfbilen Llosg eira Llosg haul Llosgiadau Malaria Mislif afreolaidd Mislif poenus Mislif ysgafn Nerfau Niwmonia Peswch Pigyn clust Plorod Poliomyelitis Poeni Rwbela Rhwymedd Twymyn y gwair Tyndra’r cyhyrau

Y blwch hwn: gweld • sgwrs • golygu

Haint a achosir gan ddau feirws, Variola major a Variola minor, yw'r frech wen (Saesneg: Smallpox). Variola major sy'n achosi'r math mwyaf difrifol, gyda 30–35% o'r cleifion yn marw, tra bod llai na 1% o'r rhai a effeithir gan Variola minor yn marw.^[1]

Credir i'r haint ymddangos tua 10,000 CC. Yn ystod y 18g, credir fod y frech wen wedi lladd tua 400,000 o Ewropeaid bob blwyddyn. Roedd ei effaith yn waeth ar blant, gyda dros 80% o'r plant yn marw.^[2] Erbyn yr 20g roedd brechu yn erbyn yr haint wedi datblygu, ac yn raddol diflannodd o Ewrop, ond parhaodd yn broblem yn y trydydd byd am gyfnod hirach. Amcangyfrifir fod 300–500 miliwn o bobl wedi marw o'r frech wen yn ystod yr 20g. Ar 9 Rhagfyr 1979, cyhoeddodd WHO fod y frech wen wedi ei dileu; yr unig haint i gael ei dileu yn llwyr hyd yma.

1. ↑ Ryan KJ, Ray CG (editors) (2004). Sherris Medical Microbiology (arg. 4th). McGraw Hill. tt. 525–8. ISBN 0-8385-8529-9.CS1 maint: extra text: authors list (link)
2. ↑ Barquet N, Domingo P (15 October 1997). "Smallpox: the triumph over the most terrible of the ministers of death". Ann. Intern. Med. 127 (8 Pt 1): 635–42. http://www.annals.org/cgi/content/full/127/8_Part_1/635.