Cynhanes Cymru

Hanes Cymru
Cynhanes Cymru Cynhanes Archaeoleg
Oes y Celtiaid Brythoniaid Rhufeiniaid
Oesoedd Canol Oesoedd Canol Oesoedd Canol Cynnar Oes y Tywysogion Goresgyniad Tywysogaeth Cymru Oesoedd Canol Diweddar Rhyfeloedd y Rhosynnau
Cyfnod modern cynnar Cyfnod modern cynnar
Cyfnod modern Cyfnod modern Chwyldro ddiwydiannol 20g Annibyniaeth yr Eglwys Rhyfel Byd I Rhwng y rhyfeloedd Rhyfel Byd II Y Blitz Datganoli
Teyrnasoedd Deheubarth Gwynedd Morgannwg Powys
Pwnc Cyfansoddiadol Demograffig LHDT Milwrol Morwrol Tiriogaethol
Rhestr digwyddiadau Gwleidyddol Economaidd 17g 18g 19g 20g
Iaith Y Gymraeg
Crefydd Derwydd Cristnogaeth
Llenyddwyr Cynfeirdd Gogynfeirdd Beirdd y Tywysogion Beirdd yr Uchelwyr
Llenyddiaeth Cynfeirdd Cymraeg Canol 16g 17g 18g 19g Dogfennau pwysig
Arweinwyr Brenin y Brythoniaid Brenin Cymru Tywysog Cymru Rhestr Prif Weinidog Cymru
Deddfau pwysig Statud Rhuddlan Deddfau Penyd Deddfau 1536 & 1542 Cyfansoddiadol: 1998 2006 2014 2017 2020 Ieithyddol: 1942 1967 1993 2011 2012
Mytholeg a symbolau Draig Y Brythoniaid Draig Goch Mytholeg Arbeisiau Baneri
Hanesyddiaeth Hanesyddiaeth
WiciBrosiect Cymru
v t e

Mae cynhanes Cymru'n ymestyn o wawr Hen Oes y Cerrig i Oes yr Haearn a dyfodiad y Rhufeiniaid i'r wlad. Roedd yr hinsawdd yn yr adeg yma'n gyfnewidiol, fel a fu erioed.^[1] Oherwydd hyn, roedd y planhigion a'r ffawna hefyd yn newid a gallwn ddyfalu'r tymheredd ar unrhyw adeg yn ôl y planhigion a'r ffawna a oedd i'w gael ar yr adeg honno. Yn ystod y cyfnodau rhewlifol ymdebygai'r wlad i'r Arctig, gyda lefel y môr oddeutu 200 metr yn is nag y mae heddiw. Golyga hyn fod tir yn cysylltu'r ynys gydag Ewrop ac roedd Bae Ceredigion ac i'r gogledd o Landudno yn dir isel. Yn ystod y cyfnodau cynnes (rhwng y rhewlifau) roedd Prydain yn ynys yn llawn o blanhigion a choed ac anifeiliaid hinsawdd cynnes.

Ceir tystiolaeth o dri math o fodau dynol yng Nghymru yn ystod y cyfnod cynhanes (a phrotohanes):

1. Neanderthals cynnar yn Ogof Bontnewydd, ger Llanelwy - 225,000 CP
2. Neanderthal clasurol yn Ogof Coygan, Sir Gaerfyrddin - 50,000 CP
3. Bod dynol modern yn Ogof Paviland, Gŵyr - 26,000 CP

1. ↑ Discovering a Welsh Landscape gan Ian Brown; Cyhoeddwyd gan Windgather Press; 2004; ISBN 0-9545575-7-3; tudalen 21. The climate continually changed...