Elfael

Elfael

Enghraifft o'r canlynol	cantref
Gwladwriaeth	y Deyrnas Unedig

Roedd Elfael yn gantref yn hen ranbarth Rhwng Gwy a Hafren yn ne-ddwyrain canolbarth Cymru, ar y ffin â Lloegr. Roedd yn gorwedd mewn ardal ar y ffin rhwng teyrnas Powys i'r gogledd a theyrnas Brycheiniog i'r de. Rhed Afon Gwy hyd ymyl ogleddol y cantref.

Roedd y cantref yn ffinio â Swydd Henffordd yn Lloegr i'r dwyrain, Brycheiniog i'r de, cantref Buellt i'r gorllewin, a Maelienydd a chwmwd bychan Llwythyfnwg i'r gogledd. Ardal o fryniau niferus a fuasai'n goediog ac anghysbell yn yr Oesoedd Canol oedd Elfael. Ar ryw bwynt yn yr Oesoedd Canol cafodd ei rhannu yn ddau gwmwd, sef

• Elfael Uwch Mynydd, ac
• Elfael Is Mynydd.

Canolfan grefyddol ac eglwysig Elfael oedd Glascwm, lle sefydlwyd clas gan Dewi Sant neu un o'i ddisgyblion.