Karachi

Karachi

Math	metropolis, endid tiriogaethol gweinyddol, tref/dinas, dinas fawr, mega-ddinas, y ddinas fwyaf, prifddinas y dalaith
Prifddinas	Gulshan Town
Poblogaeth	14,910,352
Sefydlwyd	1729
Pennaeth llywodraeth	Murtaza Wahab
Cylchfa amser	UTC+05:00
Gefeilldref/i	Qom, Mashhad, Chicago, Delhi, Jeddah, Dubai, Kolkata, Beirut, Llundain, Mumbai, Port Louis, Shanghai, Tashkent, Istanbul, Dhaka, Houston, Manama, Prishtina, Kuala Lumpur, Zonguldak, İzmit
Iaith/Ieithoedd   swyddogol	Wrdw
Daearyddiaeth
Sir	Sindh
Gwlad	Pacistan
Arwynebedd	3,527 km²
Uwch y môr	8 ±1 metr
Cyfesurynnau	24.86°N 67.01°E
Cod post	74000–75900
Gwleidyddiaeth
Corff deddfwriaethol	Karachi Metropolitan Corporation
Swydd pennaeth   y Llywodraeth	Maer Karachi
Pennaeth y Llywodraeth	Murtaza Wahab
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Karachi ( ynganiad ) yw'r ddinas fwyaf ym Mhacistan ac un o'r deg o ddinasoedd mwyaf poblog, gyda dros 14,910,352 (2017)^[1] o bobl yn byw ynddi.^[2][3] Mae wedi'i lleoli ar Fôr Arabia fymryn i'r gogledd o'r man lle mae Afon Indus yn rhedeg i'r môr ar ddiwedd ei thaith hir o fynyddoedd y Karakoram. Karachi yw prif borthladd Pacistan. Karachi yw dinas fwyaf cosmopolitaidd Pacistan, yn amrywiol o ran iaith, yn ethnig ac yn grefyddol,^[4] yn ogystal â bod yn un o ddinasoedd mwyaf seciwlar a rhyddfrydol Pacistan.^[5][6][7] Y ddinas yw prif ganolfan ddiwydiannol ac ariannol Pacistan, gydag amcangyfrif o CMC o $ 164 biliwn (PPP) yn 2019.^[8]

Yn ddinas fodern, datblygodd yn gyflym fel porthladd yn ystod y 19g. Yn 1947 daeth yn brifddinas y Bacistan newydd a llifodd nifer fawr o ffoaduriaid i mewn i ddinas oedd eisoes yn llawn i'r ymylon. Gwellhaodd y sefyllfa i raddau pan symudwyd y brifddinas i Islamabad yn 1959 a chychwynwyd ar raglen o adeiladu bwrdeistrefi o gwmpas y ddinas yn y 1960au.

Galwyd hi'n "Ddinas y Goleuadau" yn y 1960au a'r 1970au oherwydd ei bywyd nos bywiog.^[9] Yn yr 1980au, fodd bynnag, roedd Karachi;n llawn o wrthdaro ethnig, sectyddol a gwleidyddol, gyda dyfodiad arfau o bob lliw a maint, yn ystod y Rhyfel Sofietaidd-Afghanistan.^[10] Erbyn y 2020au roedd Karachi wedi dod yn gartref i fwy na dwy filiwn o fewnfudwyr Bangladeshaidd, miliwn o ffoaduriaid o Affganistan, a hyd at 400,000 o Rohingyas o Myanmar.^[11][12]

Karachi yw prif borthladd filwrol y wlad. Mae'r rhan fwyaf o gynnyrch taleithiau amaethyddol Sind a Punjab yn pasio drwy'r borth. Ymhlith y prif ddiwylliannau ceir: brethyn, cemegau, a serameg.

Un o'r ychydig atyniadau pensaernïol amlwg yn y ddinas yw Mazar-e-Quaid, beddrod Jinnah, sefydlwr Pacistan.

1. ↑ "Pakistan's 10 most populous cities revealed". 28 Awst 2017. Cyrchwyd 22 Ionawr 2021.
2. ↑ "Maint poblogaeth a thwf dinasoedd mawr" (PDF). Pakistan Bureau of Statistics. 1998.
3. ↑ Amer, Khawaja (10 Mehefin 2013). "Population explosion: Put an embargo on industrialisation in Karachi". The Express Tribune. Cyrchwyd 16 Mehefin 2017.
4. ↑ Inskeep, Steve (2012). Instant City: Life and Death in Karachi. Penguin Publishing Group. t. 284. ISBN 978-0-14-312216-6. Cyrchwyd 30 Hydref 2016.
5. ↑ Paracha, Nadeem F. "Visual Karachi: From Paris of Asia, to City of Lights, to Hell on Earth". Dawn. Cyrchwyd 8 Mawrth 2016.
6. ↑ Abbas, Qaswar. "Karachi: World's most dangerous city". India Today. Cyrchwyd 24 Hydref 2016. Karachi, Pakistan's largest city, with a population of approx. 3.0 crore (Mumbai has 2 crore people) is the country's most educated, liberal and secular metropolis.
7. ↑ "Pakistani journalists face threats from Islamists". Deutsche Welle. Cyrchwyd 24 Hydref 2016. This all happened in the heart of KarachiNodyn:Snda relatively liberal city with a population of more than 15 million.
8. ↑ "PIGJE". pigje.com.pk. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 30 Medi 2014. Cyrchwyd 25 Chwefror 2016.
9. ↑ Gayer, Laurent (2014). Karachi: Ordered Disorder and the Struggle for the City. Oxford University Press. t. 18. ISBN 978-0-19-023806-3.
10. ↑ "2011 brings a violent and bloody year of ethnic conflict to Karachi, Pakistan". Public Radio International. 19 Ionawr 2012. Cyrchwyd 16 Hydref 2016.
11. ↑ "Falling back". Daily Times. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 5 Awst 2011. Cyrchwyd 24 Awst 2010.
12. ↑ "Chronology for Biharis in Bangladesh". Center for International Development and Conflict Management, University of Maryland. 10 Ionawr 2007. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2 Mehefin 2010. Cyrchwyd 6 Mai 2010.