Marchell ferch Hawystl Gloff

Marchell ferch Hawystl Gloff
Ganwyd	610  Bangor-is-y-coed
Man preswyl	Talgarth
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	arweinydd crefyddol
Dydd gŵyl	5 Medi
Mam	Tangwystl ach Brychan
Plant	Ina ach Cynyr

Santes o'r 7g a gofnodir ei hanes yn y traethodyn achyddol Bonedd y Saint yw Marchell, merch Tangwystl neu Hawystl Gloff oedd yn un o 24 o Ferched Brychan Brycheiniog.^[1] Ei thad oedd Tydanwedd ap Amlawdd Wledig a bu ganddi pedwar brawd, Teyrnog, Deifr, Tyfrydiog a Tudur. Cyfeirir ^[2] ati fel arfer fel Marchell o'r Eglwys Wen a Ladineiddiwyd yn Marcella. Magwyd hi a'i brodyr yn y clas ym Mangor-is-y Coed. Pan ymosododd y Sacsoniaid ar y clas yn 604 llwyddodd y teulu i dihangu i Ddyfryn Clwyd.

Sefydlodd Llanfarchell (neu'r 'Eglwys Wen' yn lleol), Dinbych ganddi; yn agos at dau o'i brodyr, Teyrnog yn Llandyrnog a Deifr ym Modfari. Sefydlodd eglwys o'r un enw yn Llanrwst a chysegrwyd eglwys Marchell ym Marchwieil ger Wrecsam iddi. Yn eglwys Llandyrnog mae ffenestr lliw o'r 15g sydd yn dulunio Marchell gyda'i brawd Teyrnog a Gwenffrewi, Frideswide a Catrin o Alecsandria

Dallwyd ei gwylmabsant ar y 5ed o Fedi. Ni dylid ei chymysgu gyda'i hen nain Marchell o Dalgarth neu gyda'i wyres Marchell o Ystrad Marchell, (cwmw) ym Mhowys Wenwynwyn) a priododd Gwirin Farfdrwch, pennaeth Meirionnydd.

1. ↑ Jones, TT. 1977, The daughters of Brychan, Brycheiniog Cyf.XVII
2. ↑ Breverton, T.D. 2000, The Book of Welsh Saints Glyndwr Publishing