Merthyr Tudful

Merthyr Tudful

Hen Neuadd y Dref
Math	tref
Poblogaeth	43,820
Daearyddiaeth
Sir	Merthyr Tudful
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.747263°N 3.37795°W
Cod OS	SO049062
Cod post	CF47
Gwleidyddiaeth
AC/au	Dawn Bowden (Llafur)
AS/au	Gerald Jones (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Mae'r erthygl hon yn sôn am dref Merthyr Tudful. Am Fwrdeistref Sirol Merthyr Tudful, gweler Merthyr Tudful (sir). Am leoedd eraill o'r enw "Merthyr", gweler Merthyr (gwahaniaethu).

Tref ym mwrdeistref sirol Merthyr Tudful, Cymru, yw Merthyr Tudful.^[1][2] Saif 23 milltir (37 km) i'r gogledd o Gaerdydd. Yn 2011 roedd ganddi boblogaeth o dros 59,500.

Mae'r dref yn ymestyn o gymer afonydd Taf Fawr a Thaf Fechan i gyfeiriad Pontypridd, rhwng 100 a 400 metr uwchlaw lefel y môr. Tyfodd y dref oherwydd ei daeareg gyfoethog, lle cloddiwyd am dri math o garreg: glo, haearn a chalchfaen. Ar ben hyn, roedd glaw trwm yn peri i'r nentydd lifo'n gryf, gan gynhyrchu ynni i droi peiriannau'r gwaith haearn. Caiff Merthyr ei hadnabod ledled y byd fel prifddinas cynhyrchu haearn yn ystod y Chwyldro Diwydiannol.

Mae etholaeth Merthyr Tudful a Rhymni yn ethol aelod i Senedd Cymru a Merthyr Tudful a Rhymni i Senedd San Steffan yn Llundain. Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Dawn Bowden (Llafur)^[3] ac yn Senedd y DU gan Gerald Jones (Llafur).^[4] Mae'r etholaeth hefyd yn rhan o Ranbarth Dwyrain De Cymru ar gyfer ethol aelodau rhanbarthol Senedd Cymru.

1. ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
2. ↑ British Place Names; adalwyd 24 Rhagfyr 2021
3. ↑ "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-12-24.
4. ↑ Gwefan Senedd y DU