Rhyfel yr Undeb Sofietaidd yn Affganistan

Gwrthdaro herwfilwrol a ymladdwyd gan wrthryfelwyr y mujahideen yn erbyn llywodraeth Gweriniaeth Ddemocrataidd Affganistan a'r Undeb Sofietaidd oedd Rhyfel yr Undeb Sofietaidd yn Affganistan a barodd trwy gydol y 1980au. Rhyfel trwy ddirprwy ydoedd rhwng dwy ochr y Rhyfel Oer, a derbyniodd y mujahideen gymorth oddi ar elynion yr Undeb Sofietaidd, yn enwedig Unol Daleithiau America. Aeth y brwydro yn anhrefn hynod o waedlyd a distrywiol, gan gynnwys gwrthryfeloedd lleol, bomio o'r awyr ar raddfa eang, gosod miliynau o ffrwydron tir, a chyflafanau o bentrefi cyfan. Bu farw rhwng pum can mil a dwy filiwn o Affganiaid, rhyw 6.5–11.5% o boblogaeth y wlad, a mudodd miliynau o ffoaduriaid i Bacistan, Iran, a gwledydd eraill. Enciliodd y lluoedd Sofietaidd o Affganistan wedi naw mlynedd o ryfela annatrys, a chyfrannodd y methiant hwn at gwymp yr Undeb Sofietaidd.

Y goresgyniad Sofietaidd (1979–80)