Santes Eiluned

Santes Eiluned
Ffenestr yn darlunio Eluned, yng Nghadeirlan Aberhonddu
Ganwyd	5 g  Teyrnas Brycheiniog
Bu farw	o pendoriad
Man preswyl	Aberhonddu
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	arweinydd crefyddol
Dydd gŵyl	1 Awst
Tad	Brychan

Gweler hefyd: Santesau Celtaidd 388-680

Santes oedd Eiluned neu Eluned un o 24 o ferched Brychan Brycheiniog. Ei gwylmabsant yw 1 Awst.

Mae nifer o amrywiaethau o'i henw: Eiliueth (o'r Cognatio) Elvetha (Lladin) ac Almedha (Sacsoneg) yn arwain at Eiluned, Elwedd ac Aled mewn Cymraeg cyfoes, ond maent i gyd yn cyfeirio at yr un ddynes.^[1][2] 'Eiluned' yw'r sillafiad a ddefnyddiai Lewis Glyn Cothi yn ei gerddi (Gwaith, 1837 t.88) a chytunai Ifor Williams gyda hyn (gweler LBS II.419 n.1.). 'Aelivedha' yw enw Gerallt Gymro arni.

1. ↑ Jones, T. T. 1977, The Daughters of Brychan yn Brycheiniog (cylchgrawn) Cyf.XVII
2. ↑ A Welsh Classical Dictionary gan P.C. Bartrum lle dyfynnir Early Welsh Genealogical Tracts hefyd gan P. C. Bartrum, Caerdydd, 1966; gweler gwefan y Llyfrgell Genedlaethol. adalwyd 31 Gorffennaf 2017.