Semiramis

Roedd Semiramis yn frenhines Assyriaidd chwedlonol sy'n cael ei hadnabod hefyd fel Semiramide, Semiramida, neu Shamiram yn Aramaeg.

Mae nifer o chwedlau wedi tyfu o'i chwmpas dros y canrifoedd. Cafwyd sawl ymgais i'w huniaethu ag unigolion go iawn. Weithiau caiff ei huniaethu â'r Frenhines Shammuramat, gwraig Fabilonaidd y Brenin Shamshi-Adad V o Assyria (teyrnasodd 811 – 808 CC), ond nid yw pawb yn derbyn hynny.

Yn y chwedlau amdani a geir yng ngwaith yr awduron clasurol Diodorus Siculus, Junianus Justinus ac eraill, sy'n deillio o gyfeiriadau gan Ctesias o Cnidus yn bennaf, portreadir Semiramis mewn perthynas â'r Brenin Ninus. Tyfodd y chwedlau gwerin amdani yn y Dwyrain Canol, er enghraifft mewn cysylltiad â henebion o darddiad anhysbys neu anghofiedig^[1] Gyda threiglad amser daeth pobl i gysylltu enw Semiramis â nifer o henebion a safleodd hynafol ym Mesopotamia a gorllewin Iran, e.e. arysgrif Behistun, gwaith Darius I o Persia.^[2] Mae Herodotus yn priodoli iddi'r cloddiau anferth a reolai lif afon Euphrates ^[3] ac mae'n cofnodi ei enw mewn cysylltiad ag un o byrth enwog dinas Babilon.^[4]

Roedd sawl lle ym Medea, gwlad y Mediaid, yn dwyn ei henw yn ddiweddarach, hyd at yr Oesoedd Canol, a hen enw talaith Van (dwyrain Twrci) oedd Shamiramagerd.

1. ↑ Gweler Strabo xvi. I. 2, er enghraifft
2. ↑ Diodorus Siculus ii. 3
3. ↑ Herodotus i. 184
4. ↑ Herodotus iii. 155