Slofenia

Slofenia
Republika Slovenija
ArwyddairI feel SLOVEnia Edit this on Wikidata
Mathgwladwriaeth sofran, un o wledydd môr y canoldir, gwlad, unitary parliamentary republic Edit this on Wikidata
PrifddinasLjubljana Edit this on Wikidata
Poblogaeth2,066,880 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 25 Mehefin 1991 Edit this on Wikidata
AnthemAnthem genedlaethol Slofenia Edit this on Wikidata
Pennaeth llywodraethRobert Golob Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC+01:00 Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Slofeneg Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolCanolbarth Ewrop, yr Undeb Ewropeaidd, Ardal Economeg Ewropeaidd, post-Yugoslavia states Edit this on Wikidata
Arwynebedd20,271 km² Edit this on Wikidata
GerllawMôr Adria, Y Môr Canoldir Edit this on Wikidata
Yn ffinio gydayr Eidal, Awstria, Croatia, Hwngari Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau46°N 15°E Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredolLlywodraeth Slofenia Edit this on Wikidata
Corff deddfwriaetholSenedd Slofenia Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y wladwriaeth
Arlywydd Slofenia Edit this on Wikidata
Pennaeth y wladwriaethNataša Pirc Musar Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth
Prif Weinidog Slofenia Edit this on Wikidata
Pennaeth y LlywodraethRobert Golob Edit this on Wikidata
Map
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)$61,749 million, $62,118 million Edit this on Wikidata
ArianEwro Edit this on Wikidata
Canran y diwaith10 ±1 canran Edit this on Wikidata
Cyfartaledd plant1.55 Edit this on Wikidata
Mynegai Datblygiad Dynol0.918 Edit this on Wikidata

Gwlad sofran yn ne Canolbarth Ewrop yw Slofenia [1][2] (Slofeneg: Republika Slovenija[3]; sef Gweriniaeth Slofenia). Mae'n ffinio gyda'r Eidal i'r gorllewin, Awstria i'r gogledd, Hwngari i'r gogledd-ddwyrain, Croatia i'r de a'r de-ddwyrain, ac arfordir byr o'r Môr Adriatig i'r de-orllewin.[4] Mae Slofenia'n wlad fynyddig, coediog ar y cyfan,[5] gydag arwynebedd tebyg i Gymru, sef 20,272 cilometr sg[6] a phoblogaeth llawer llai na Chymru, sef 2,066,880 (1 Ionawr 2018)[7][8][9]. Slofeneg, un o'r ieithoedd De Slafaidd, yw'r iaith swyddogol.[10] Ar y 26 Rhagfyr, mae'n dathlu ei Diwrnod Annibyniaeth, i nodi'r Refferendwm dros Annibyniaeth a gafodd yn 1990.

Mae gan Slofenia hinsawdd gyfandirol dymherus yn bennaf,[11] ac eithrio'r Primorska a'r Julijske Alpe (yr Alpau Julian). Cyrhaedda hinsawdd is-ganoldirol rhanau gogleddol yr Alpau Dinarig sy'n croesi'r wlad i gyfeiriad gogledd-orllewin a'r de-ddwyrain. Mae gan Alpau Julian yn y gogledd-orllewin hinsawdd alpaidd.[12] Tua'r Basn Pannonaidd gogledd-ddwyreiniol, mae hinsawdd gyfandirol yn fwy amlwg. Ljubljana yw'r prifddinas a dinas fwyaf Slofenia, wedi'i lleoli'n ddaearyddol ger canol y wlad.[13]

Yn hanesyddol mae Slofenia wedi bod yn groesffordd i ieithoedd a diwylliannau Slafaidd, Germanaidd a Romáwns.[14] Mae ei diriogaeth wedi bod yn rhan o lawer o wahanol wladwriaethau: yr Ymerodraeth Rufeinig, yr Ymerodraeth Fysantaidd, yr Ymerodraeth Carolingaidd, Yr Ymerodraeth Lân Rufeinig, Teyrnas Hwngari, Gweriniaeth Fenis, y Rhanbarthau Illyraidd Ymerodraeth Ffrainc Gyntaf Napoleon, Ymerodraeth Awstria, ac Ymerodraeth Awstro-Hwngari.[4] Yn Hydref 1918, cyd-sefydlodd y Slofeniaid Wladwriaeth Slofenia, Croatia a Serbia.[15] Yn Rhagfyr 1918, fe wnaethon nhw uno gyda Theyrnas Serbia o fewn Teyrnas Iwgoslafia.[16] Yn ystod yr Ail Ryfel Byd, meddiannodd yr Almaen, yr Eidal, a Hwngari Slofenia, a throsglwyddwyd ardal fechan i Dalaith Annibynnol Croatia a oedd newydd gael ei datgan yn wladwriaeth byped Natsïaidd.[17] Ym 1945, daeth yn rhan o Iwgoslafia eto. Ar ôl y rhyfel, roedd Iwgoslafia'n gysylltiedig â'r Bloc Dwyreiniol, ond ar ôl hollt Tito-Stalin ym 1948, ni thanysgrifiodd erioed i Gytundeb Warsaw, ac ym 1961 daeth yn un o sylfaenwyr y Mudiad Anghydffurfiol (on-Aligned Movement).[18] Ym Mehefin 1991, datganodd Slofenia annibyniaeth o Iwgoslafia a daeth yn wladwriaeth sofran annibynnol.[19]

Mae Slofenia'n wlad ddatblygedig, gydag economi incwm uchel yn y Mynegai Datblygiad Dynol.[20] Mae cyfernod Gini yn graddio ei anghydraddoldeb incwm ymhlith yr isaf yn y byd (Lloegr yw un o'r uchaf yn y byd).[21] Mae'n aelod o'r Cenhedloedd Unedig, yr Undeb Ewropeaidd, Ardal yr Ewro, Ardal Schengen, yr OSCE, yr OECD, Cyngor Ewrop, a NATO.[22] Roedd Slofenia 33fed yn y Mynegai Arloesedd Byd-eang yn 2023.[23]

  1. Wells, John C. (2008). Longman Pronunciation Dictionary (arg. 3rd). Longman. ISBN 9781405881180.
  2. Roach, Peter (2011). Cambridge English Pronouncing Dictionary (arg. 18th). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521152532.
  3. "Slovenski pravopis 2001 - Inštitut za slovenski jezik Frana Ramovša ZRC SAZU in Slovenska akademija znanosti in umetnosti - izid poizvedbe". bos.zrc-sazu.si.
  4. 4.0 4.1 "Slovenia – History, Geography, & People". Encyclopedia Britannica. 5 June 2021. Cyrchwyd 16 June 2021.
  5. Perko, Drago (2008). Slovenia at the Junction of Major European Geographical Units. Vse Slovenski Kulturni Odbor [The All Slovenian Cultural Committee]. http://www.theslovenian.com/articles/2008/perko.pdf.
  6. "Spremembe v površini Slovenije" [Changes to the Area of Slovenia] (PDF) (yn Slofeneg). Statistical Office of the Republic of Slovenia. 1 July 2018. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2023-03-26. Cyrchwyd 2023-12-27.
  7. "Population, Slovenia, 1 January 2018". 25 Ebrill 2018. Cyrchwyd 4 Ionawr 2019.
  8. "Population". Statistical Office of the Republic of Slovenia. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-03-21. Cyrchwyd March 17, 2023.
  9. "Population, 1 October 2022". Statistical Office of the Republic of Slovenia. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2023-10-30. Cyrchwyd March 17, 2023.
  10. "Slovene language". Encyclopedia Britannica. Cyrchwyd 16 June 2021.
  11. Fallon, Steve (2007). "Environment". Slovenia (arg. 5th). Lonely Planet. t. 40. ISBN 978-1-74104-480-5.
  12. Ogrin, Darko (2004). "Modern Climate Change in Slovenia". In Orožen Adamič, Milan (gol.). Slovenia: A Geographical Overview. Association of the Geographical Societies of Slovenia. t. 45. ISBN 961-6500-49-X.
  13. "About Ljubljana". Mestna občina Ljubljana. 3 July 2017. Cyrchwyd 16 June 2021.
  14. Černe, Andrej (2004). Orožen Adamič, Milan (gol.). Gateway to Western, Central, and Southeastern Europe (PDF). Slovenia: A Geographical Overview. Association of the Geographical Societies of Slovenia. t. 127. ISBN 961-6500-49-X. For centuries, the territory of Slovenia has been crossed by traditional transportation routes connecting northern Europe with southern, eastern, and western Europe. Slovenia's location in the northwestern part of the Mediterranean's most inland bay on the Adriatic Sea where the Alps, the plateaus of the Dinaric Alps, and the western margins of the Pannonian Basin meet gives [it] a relatively quite advantageous traffic and geographical position distinguished by its transitional character and the links between these geographical regions. In a wider macroregional sense, this transitional character and these links have not changed since prehistoric times.
  15. Trgovčević, Ljubinka (18 July 2016). "Yugoslavia". International Encyclopedia of the First World War (WW1). Cyrchwyd 18 June 2021.
  16. "History and culture". I feel Slovenia. 4 March 2020. Cyrchwyd 16 June 2021.
  17. Sečen, Ernest (16 April 2005). "Mejo so zavarovali z žico in postavili mine". Dnevnik.si (yn Slofeneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 21 March 2015. Cyrchwyd 13 April 2012. Unknown parameter |TransTitle= ignored (|trans-title= suggested) (help)
  18. "From Alignment to Non-Alignment: Yugoslavia Discovers the Third World". Wilson Center. 5 June 2019. Cyrchwyd 9 April 2021.
  19. Škrk, Mirjam (1999). "Recognition of States and Its (Non-)Implication on State Succession: The Case of Successor States to the Former Yugoslavia". In Mrak, Mojmir (gol.). Succession of States. Martinus Nijhoff Publishers. t. 5. ISBN 9789041111456.
  20. "Slovenia Economy: Population, GDP, Inflation, Business, Trade, FDI, Corruption". The Heritage Foundation. 24 January 2021. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2022-01-25. Cyrchwyd 16 June 2021.
  21. "Gini index (World Bank estimate) | Data". World Bank. Cyrchwyd 21 July 2021.
  22. "International organisations and international law". Government of Slovenia. Cyrchwyd 16 June 2021.
  23. WIPO (yn en). Global Innovation Index 2023, 15th Edition. doi:10.34667/tind.46596. https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2023/index.html. Adalwyd 2023-10-28.

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search