Teyrnas Morgannwg

Hanes Cymru
Cynhanes Cymru Cynhanes Archaeoleg
Oes y Celtiaid Brythoniaid Rhufeiniaid
Oesoedd Canol Oesoedd Canol Oesoedd Canol Cynnar Oes y Tywysogion Goresgyniad Tywysogaeth Cymru Oesoedd Canol Diweddar Rhyfeloedd y Rhosynnau
Cyfnod modern cynnar Cyfnod modern cynnar
Cyfnod modern Cyfnod modern Chwyldro ddiwydiannol 20g Annibyniaeth yr Eglwys Rhyfel Byd I Rhwng y rhyfeloedd Rhyfel Byd II Y Blitz Datganoli
Teyrnasoedd Deheubarth Gwynedd Morgannwg Powys
Pwnc Cyfansoddiadol Demograffig LHDT Milwrol Morwrol Tiriogaethol
Rhestr digwyddiadau Gwleidyddol Economaidd 17g 18g 19g 20g
Iaith Y Gymraeg
Crefydd Derwydd Cristnogaeth
Llenyddwyr Cynfeirdd Gogynfeirdd Beirdd y Tywysogion Beirdd yr Uchelwyr
Llenyddiaeth Cynfeirdd Cymraeg Canol 16g 17g 18g 19g Dogfennau pwysig
Arweinwyr Brenin y Brythoniaid Brenin Cymru Tywysog Cymru Rhestr Prif Weinidog Cymru
Deddfau pwysig Statud Rhuddlan Deddfau Penyd Deddfau 1536 & 1542 Cyfansoddiadol: 1998 2006 2014 2017 2020 Ieithyddol: 1942 1967 1993 2011 2012
Mytholeg a symbolau Draig Y Brythoniaid Draig Goch Mytholeg Arbeisiau Baneri
Hanesyddiaeth Hanesyddiaeth
WiciBrosiect Cymru
v t e

Roedd Teyrnas Morgannwg yn un o deyrnasoedd cynnar Cymru. Cymerodd y deyrnas ei henw oddi wrth un o'i brenhinoedd cynnar, Morgan Mwynfawr (fl tua 730). Enw arall arni oedd "Gwlad Morgan", a roddodd Glamorgan.

Cnewyllyn y deyrnas oedd Glywysing, ond ar adegau gallai hefyd gynnwys Gwent a dau o gantrefi Ystrad Tywi, sef fwy neu lai y cyfan o dde-ddwyrain Cymru.

Daeth y deyrnas i ben pan ddiorseddwyd y brenin olaf, Iestyn ap Gwrgant, gan y Norman Robert Fitz Hammo yn 1093. Llwyddodd disgynyddion Iestyn i gadw gafael ar ran o'r diriogaeth fel Arglwyddi Afan. O hynny allan, cyfyngwyd Morgannwg fel uned i'r ardal sy'n gorwedd rhwng afonydd Nedd a Thaf. Ychwanegwyd arglwyddiaeth Gŵyr i greu sir newydd Forgannwg trwy Ddeddf Uno 1536.