Leonhard Euler

Leonhard Euler
Svisa matematikisto kaj fizikisto
Svisa matematikisto kaj fizikisto
Persona informo
Leonhard Euler
Naskiĝo 15-a de aprilo 1707
en Bazelo,   Svislando
Morto 18-a de septembro 1783
en Sankt-Peterburgo,  Rusio
Mortis pro Naturaj kialoj Redakti la valoron en Wikidata vd
Mortis per Cerba sangado Redakti la valoron en Wikidata vd
Tombo Lazarev Cemetery (en) Traduki (1957–) 59° 55′ Nordo 30° 23′ Oriento / 59.92 °N, 30.39 °O / 59.92; 30.39 (mapo)
Smolenska Luterana Tombejo (–1957) Redakti la valoron en Wikidata vd
Religio protestantismo vd
Lingvoj latinagermanafrancarusa vd
Loĝloko BazeloSankt-PeterburgoSankt-Peterburgo vd
Ŝtataneco Svisa Ĵurkomunumo
Rusia Imperio
Reĝlando Prusio Redakti la valoron en Wikidata vd
Alma mater Universitato de Bazelo (1720–) Redakti la valoron en Wikidata vd
Subskribo Leonhard Euler
Familio
Patro Paul III Euler (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Patrino Marguerite Brucker (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Edz(in)o Salomea Abigail Euler (en) Traduki (1776–)
Katharina Euler (en) Traduki (1733–) Redakti la valoron en Wikidata vd
Infanoj Johann Albrecht Euler
 ( Katharina Euler (en) Traduki)
Christoph Euler (en) Traduki
 ( Katharina Euler (en) Traduki)
Carl Euler (en) Traduki
 ( Katharina Euler (en) Traduki) Redakti la valoron en Wikidata vd
Profesio
Okupo matematikisto
astronomo
sciencisto
inventisto
executive (en) Traduki
muzika teoriisto
universitata instruisto
verkisto
fizikisto
geografo Redakti la valoron en Wikidata vd
Laborkampo Matematiko: Analitiko, nombroteorio, ...
Aktiva en Sankt-PeterburgoBerlinoBazeloSankt-PeterburgoBerlino vd
Doktoreca konsilisto Johann Bernoulli vd
Verkado
Verkoj teoremo de Euler ❦
Euler's rotation theorem ❦
Euler's theorem in geometry ❦
Euler's sum of powers conjecture ❦
Euler's polyhedron formula ❦
ekvacio de Euler-Lagrange ❦
ekvacio de Cauchy-Euler ❦
funkcio φ ❦
Eŭlera identaĵo ❦
Euler's four-square identity ❦
Eŭlera formulo ❦
Euler's theorem ❦
gama-funkcio ❦
gaŭsa integralo ❦
konstanto de Eŭlero-Mascheroni ❦
lucky numbers of Euler ❦
diagramo Euler ❦
naŭpunkta cirklo ❦
rekto de Euler ❦
eŭlera vojo vd
vd Fonto: Vikidatumoj
vdr
Leonhard Euler.

Leonhard EULER [Ojler] (esperantigite Leonardo EŬLERO) (naskiĝis la 15-an de aprilo 1707 en Bazelo, mortis la 18-an de septembro 1783 en Sankt-Peterburgo) estis svisa matematikisto, fizikisto, astronomo, logikisto kaj inĝeniero. Oni konsideris lin unu el la plej grandaj matematikistoj kiuj iam vivis, ĉar li faris gravajn kaj influajn malkovrojn en multaj branĉoj de matematikoj kiaj infinitezima kalkulo kaj grafeteorio kaj ankaŭ faris pionirajn kontribuojn al kelkaj branĉoj kiaj topologio kaj analiza nombroteorio. Li ankaŭ enkondukis multon de la moderna matematika terminaro kaj de matematika notacio, partikulare por matematika analizo, same kiel pro la koncepto de matematika funkcio.[1] Leonard Euler estis la unua kiu uzis la terminon “funkcio“ difinita de Lejbnico en 1694 por priskribi esprimon implikante diversajn argumentojn; ekz. y = F(x). Oni atribuas lin esti unu el la unuaj kiuj aplikis kalkulon en fiziko. Li estas ankaŭ konata pro sia verko en mekaniko, fluidodinamiko, optiko, astronomio, kaj muzikteorio.[2]

Li naskiĝis kaj edukiĝis en Bazelo estinte matematika mirinfano. Li laboris kiel profesoro pri matematiko en Sankt-Peterburgo, Rusio, kie li vivis dumlonge, poste en Berlino, tiam la ĉefurbo de la Prusio, kaj poste revenis al Sankt-Peterburgo. Euler estis unu el la plej elstaraj matematikistoj de la 18a jarcento, kaj estis konsiderita unu el plej grandaj en la tuta historio. Li estis ankaŭ amplekse konsiderata la plej fekunda matematikisto de ĉiuj tempoj. Li estas la plej fekunda matematikisto kiu iam vivis, lia kolektita verkaro konsistas el 75 volumoj (60 al 80),[3] pli ol iu ajn en tiu fako. Li dominas la 18-jarcentan matematikon kaj deduktis plurajn konsekvencojn el la novinventita kalkulo. Li estis tute blinda dum la lastaj deksep jaroj de sia vivo, dum tiu tempo li produktis duonon de sia tuta verkaro.

Por honori lin, la asteroido 2002 Euler portas lian nomon. Aserto atribuita al Pierre-Simon Laplace esprimas la influon kiun faris Euler super matematiko: "Legu Euler, legu Euler, li estas la majstro de ni ĉiuj."[4][5]

  1. Dunham, William (1999). Euler: The Master of Us All. Mathematical Association of America. ISBN 978-0-88385-328-3. p. 17. [1] Alirita la 21an de Marto 2016.
  2. Saint Petersburg (1739). "Tentamen novae theoriae musicae ex certissimis harmoniae principiis dilucide expositae". [2] Alirita la 21an de Marto 2016.
  3. Finkel, B. F. (1897). "Biography—Leonard Euler". The American Mathematical Monthly 4 (12): 297–302. doi:10.2307/2968971. JSTOR 2968971.
  4. Dunham 1999, p. xiii "Lisez Euler, lisez Euler, c'est notre maître à tous."
  5. La citaĵo aperis en la revizio fare de Gugliemo Libri de ĵus publikigita kolekto de korespondado inter matematikistoj de la 18a jarcento: Gugliemo Libri (Januaro 1846), Librorevizio: "Correspondance mathématique et physique de quelques célèbres géomètres du XVIIIe siècle, … " (Matematika kaj fizika korespondado de kelkaj famaj geometristoj de la 18a jarcento, … ), Journal des Savants, paĝo 51. El paĝo 51: " … nous rappellerions que Laplace lui même, … ne cessait de répéter aŭ jeunes mathématiciens ces paroles mémorables que nous avons entendues de sa propre bouche : 'Lisez Euler, lisez Euler, c'est notre maître à tous.' " ( … ni rememorus ke Laplace mem, … neniam ĉesis ripeti al junaj matematikistoj tiuj memorindajn vortojn kiujn ni aŭdis el lia buŝo: 'Legu Euler, legu Euler, li estas nia majstro en ĉio.)

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search