Rasismo

Ne konfuzu ĉi tiun artikolon kun raciismo.

Rasismo estas teorio (kaj ties praktiko), kiu diras, ke estas rasoj, kiuj estas pli superaj ol aliaj. Multaj rasismaj teorioj ekestis en la 19-a jarcento. Tamen nun la sciencistoj ĝenerale opinias, ke ne eblas dividi la homaron laŭ rasoj.

Rasismo konsistas el kaj antaŭjuĝo kaj diskriminacio bazita en soci-perceptoj de biologiaj diferencoj inter popoloj. Ĝi ofte prenas la formon de sociaj agoj, praktikoj aŭ kredoj, aŭ politikaj sistemoj kiuj konsideras malsamajn rasojn kiel vicigitaj tiel ke ili estas pli superaj aŭ pli malsupraj unu ĉe la aliaj, surbaze de supozitaj komunaj heredaj trajtoj, kapabloj aŭ kvalitoj. Oni ankaŭ povas diri ke membroj de malsamaj rasoj devus esti traktitaj alimaniere.^[1][2][3]

Inter la demandoj pri kiel difini rasismon estas la demando ĉu inkludi formojn de diskriminacio kiuj estas pretervolaj, kiel ekzemple farado de supozoj pri preferoj aŭ kapabloj de aliaj bazitaj sur rasaj stereotipoj, ĉu por inkludi simbolajn aŭ instituciigitajn formojn de diskriminacio kiel ekzemple la cirkulado de etnaj stereotipoj tra la amaskomunikilaro, kaj ĉu por inkludi la socipolitikan dinamikon de socia tavoliĝo kiuj foje havas rasan komponenton.

En sociologio kaj psikologio, kelkaj difinoj inkludas konscie nur malignajn formojn de diskriminacio.^[4][5] Tamen, kelkaj pripensas ajnan supozon ke la konduto de persono estas ligita al ilia rasa kategoriado por esti esence rasisma, nekonsiderante ĉu la ago estas intencite damaĝa aŭ pejorativa, ĉar stereotipoj nepre subigas individuan identecon al grupa identeco. Kelkaj difinoj de rasismo inkludas ankaŭ diskriminaciajn kondutojn kaj kredojn bazitajn sur kulturaj, ŝtataj, etnaj, kastaj, aŭ religiaj stereotipoj.^[2] Unu rigardo diras ke rasismo estas plej bone komprenita kiel "antaŭjuĝo plus povo" ĉar sen la subteno de politika aŭ ekonomia povoj, antaŭjuĝo ne povus manifestiĝi kiel penetra kultura, institucia aŭ socia fenomeno.^[6][7][8]

1. ↑ anglalingva artikolo "racism" en la vortaro Oxford English Dictionary, arkivigita en septembro 2016
2. ↑ ^{2,0 2,1} anglalingva artikolo "racism" en R. Schaefer. 2008 Encyclopedia of Race, Ethnicity and Society (enciklopedio de raso, etneco kaj socio), eldonejo SAGE, p. 1113
3. ↑ Newman, D. M.. (2012) Sociology: exploring the architecture of everyday life (Sociologio: esplorante la arkitekturon de ĉiutaga vivo), 9‑a eldono, Los-Anĝeleso: SAGE, p. 405. ISBN 978-1-4129-8729-5. “racism: Belief that humans are subdivided into distinct groups that are different in their social behavior and innate capacities and that can be ranked as superior or inferior ("rasismo: Kredo ke homoj estas subdividitaj en apartajn grupojn kiuj estas malsamaj en sia socia konduto kaj denaskaj kapacitoj kaj kiuj povas esti vicigitaj kiel superaj aŭ malsuperaj").”.
4. ↑ Reilly, Kevin. (2003) Racism : a global reader. Armonk, N.Y: M.E. Sharpe, p. 15–16. ISBN 978-0-7656-1060-7.
5. ↑ Eberhardt, Jennifer Lynn. (1998) Confronting Racism: The Problem and the Response. SAGE, p. 49–50. ISBN 978-0-7619-0368-0.
6. ↑ Operario, Don kaj Susan T. Fiske (1998). Racism equals power plus prejudice: A social psychological equation for racial oppression. Pp. 33-53 in Jennifer Lynn Eberhardt and Susan T Fiske (eld.), Confronting racism: The problem and the response. Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications, Inc.
7. ↑ http://epress.lib.uts.edu.au/journals/index.php/mcs/article/view/1075/1605 "Only White People can be Racist": What does Power have to with Prejudice? Pooja Sawrikar and Ilan Katz
8. ↑ http://www.andover.edu/About/Newsroom/TheMagazine/Documents/8-PedOfRacismSWJournal.pdf Arkivigite je 2015-01-03 per la retarkivo Wayback Machine The Pedagogy of the Meaning of Racism: Reconciling a Discordant Discourse de Carlos Hoyt Jr