Tjurkaj popoloj

Tjurkaj popoloj
etno
popolo
Ŝtatoj kun signifa populacio
Lingvo(j)
tjurka lingvaro
Religio
islamo • ortodoksismo • judismo • budhismo
v • d • r

La tjurkaj popoloj estas grupo de popoloj loĝanta precipe en Eŭrazio kaj parolantaj lingvon el la grupo de la tjurka lingvaro. En diversaj gradoj ili dividas historiajn kaj kulturajn komunecojn. Anoj de la tjurkaj popoloj nuntempe vivas en Azerbajĝano, Kazaĥio, Kirgizio, Turkio, Uzbekio kaj aŭtonomaj respublikoj kaj regionoj ĉefe (do ne nur) en Rusio, Ĉinio, Kartvelio kaj Ukrainio.

Malgraŭ la grandaj geografiaj distancoj inter la loĝataj teritorioj inter la tjurkaj popoloj ekzistas signifaj kulturaj kaj historiaj komunecoj; la plej grava estas la lingvoj: la turka lingvo de Turkio tre proksimas al la plej multaj aliaj tjurkaj lingvoj. La litero "j" en tjurko simple lingve diferencigu inter "turko", do parolanto de la turka lingvo, kaj "tjurko", do parolanto de iu ajn el la lingvoj strukture parencaj al la turka.

Dum la 19-a jarcento ekestis politika kaj kultura movado, kiu celas pli fortan interligon inter la tjurkaj popoloj - tiu movado nomiĝas panturkismo. La scienco, kiu okupiĝas pri la lingvoj, historio kaj kulturoj de la tjurkaj popoloj, estas la turkologio.

Ĉi tiu sekcio estas esperantiginda

Rank	Country	Area	1950	2000	2050	2100
1	Turkio	783,562	21,122,000	65,970,000	89,291,000	87,983,000
2	Uzbekio	447,400	6,293,000	25,042,000	35,117,000	32,077,000
3	Kazaĥio	2,724,900	6,694,000	15,688,000	22,238,000	24,712,000
4	Azerbajĝano	86,600	2,886,000	8,464,000	11,210,000	9,636,000
5	Kirgizio	199,900	1,739,000	4,938,000	7,064,000	9,046,000
6	Turkmenio	488,100	1,205,000	4,386,000	6,608,000	5,606,000
Total		4,730,462	39,939,000	124,488,000	171,528,000	169,060,000

Rank	Country	Area	EEZ	Shelf	EEZ+TIA
1	Turkio	783,562	261,654	56,093	1,045,216
2	Uzbekio	447,400	0	0	447,400
3	Kazaĥio	2,724,900	0	0	2,724,900
4	Azerbajĝano	86,600	0	0	86,600
5	Kirgizio	199,900	0	0	199,900
6	Turkmenio	488,100	0	0	488,100
Total		4,730,462	261,654	56,093	4,992,116