Dido

Dido
	; Irudi gehiago
erregina	;
erregina
Bizitza
Jaiotza	Tiro, K. a. 839
Herrialdea	Fenizia ; Antzinako Kartago
Talde etnikoa	Punic people (en)
Heriotza	Kartago,
Heriotza modua	suizidioa: sutan errea; sastakatzea
Familia
Aita	Mattan I, Belus, Agenor
Ezkontidea(k)	Sychaeus (en) ; Acerbas (en)
Bikotekidea(k)	ikusi Eneas;
Anai-arrebak	ikusi Anna (en) ; Pygmalion of Tyre (en) ;
Hezkuntza
Hizkuntzak	punikoa
Jarduerak
Jarduerak	agintaria
Lantokia(k)	Kartago
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Punic religion (en)

Artikulu hau Kartagoko mitologiako erreginari buruzkoa da; abeslaria gaitzat duena beste hau da: «Dido (abeslaria)»

Dido, batzuetan Elissa edo Elyssa (fenizieraz: 𐤄𐤋𐤉𐤔𐤔𐤀)^[1], Tiroko errege Mattan I.aren alaba zen. Bere neba errukigabe eta autokratikotik, Pigmalionengandik, ihes egiten duen emakume argi eta ekintzaile bat bezala deskribatua da, bere senarraren heriotzaren arduraduna bera izan zela jakin ondoren. Bere jakinduria eta lidergoaren bidez, Kartago hiria (gaur egungo Tunisian) sortu eta oparo bihurtu zuen. Dido izenak, fenizieraz, heroi esan nahi du.

Kartagoren sorrera, antzinako greziar eta erromatar iturrietatik bakarrik ezagutzen da, gehienak Kartago sortu eta askoz beranduago idatziak izan ziren. Kontakizun gehienetan, Tiro feniziar hiri-estatuko erregina zen, gaur egun, Libanon, eta tiraniatik ihes egin zuen Afrikako ipar-mendebaldean bere hiria sortzeko.

Hari buruzko iturri nagusia Virgilio Antzinako Erromako poeta zen, Eneidan aipatzen baitu. Virgilioren arabera, Dido erregina, Olinpoko jainko-jainkosen eraginez, Eneas heroiaz maitemindu zen:

	Wikitekan bada UEUren liburu batetik ateratako testu zatia: Eneida
Liburu osoa: Latin-literaturarako sarbidea: idazleak eta idazlanak

«	Baina erreginak zainetako odolez elikatzen ditu aspaldiko maiteminaren zauriak eta ezkutuko su batez kizkaltzen da. Ezin ditu burutik kendu gizon honen sendotasuna eta adorea, ez eta bere leinuaren ospea. Bular barruan josiak ditu haren begitartea eta haren hitzak. Eta oinaze honek ez dio atsedenik ematen bere gorputzari. Hurrengo Egunsentia Feboren zuziaz Lurra argitasunez betetzen ari zen eta itzalen lurrin hezea uxatua zuen eguratsak, Dido, arima tristeturik, mintzatu zitzaionean ahizpari, arima gogaideari: «Oi Ana, ahizpa enea! Amets gaiztoak estutzen dit larritasunez barrua! Nor da gure etxean sartu berri zaigun kanpotarra? Hau bai galanta! Hau bai ausarta eta armekin artetsua! Zinez uste dut, eta ez da uste hutsala, jainko-jainkosen arrazakoa dela. Beldurra beti izan barru eskasaren adierazle. Ai, ene! A zer nolako erasoak egin dizkion patuak! Nolako gerrak kontatu ditu, azkenera arte pairatuak! Zein epopeia harena! Parkek nire lehen amodioa apurtu eta gero, beste senarrik ez izateko erabaki sendoa hartua izan ez banu, ezkon-oheak eta ezkontza-zuziek gogaituko ez banindute, litekeena da hargatik, eta hargatik besterik ez, nire ahultasunean erori izatea. [...]».	»
—^[2]. Testu osoa irakurtzeko Wikisourcen duzu eskuragarri

Dido, oraindik ere, herri kulturan iraunkorreko figura da, XXI. mendean antzezlanetan, artelanetan eta beste obratan agertzen da. Bere ondarea, bereziki indartsua da Tunisian, non, batzuetan, bertako emakumeak, Didoren alabak deitzen dira, eta Dido ikur nazionaltzat hartzen da, baita bere irudia txanponean agertu da ere^[3].

↑ Elissa – Dido Legend of Carthage 2020.09.14an kontsultaturik
↑ Bilbao Telletxea, Gidor.. (2002). Latin-literaturarako sarbidea : idazleak eta idazlanak. Udako Euskal Unibertsitatea ISBN 8484380351..
↑ MASRI, Safwan M.: Tunisia: An Arab Anomaly, Columbia University Press, 94 or.

[1] Elissa – Dido Legend of Carthage 2020.09.14an kontsultaturik

[2] Bilbao Telletxea, Gidor.. (2002). Latin-literaturarako sarbidea : idazleak eta idazlanak. Udako Euskal Unibertsitatea ISBN 8484380351..

[3] MASRI, Safwan M.: Tunisia: An Arab Anomaly, Columbia University Press, 94 or.

[1]

[2]

[3]