Elkarrekintza elektromagnetiko

Elkarrekintza elektromagnetikoa karga elektrikoa duten partikulen artean gertatzen den oinarrizko elkarrekintza da.^[1] Fisikan ezagutzen diren lau oinarrizko elkarrekintzetako bat da.

Fenomeno elektromagnetikoen aurkikuntzaren historian zehar agertuz joan diren terminoak direla eta, sarritan elektromagnetismo terminoa ere erabiltzen da elkarrekintza elektromagnetikoaren sinonimo modura, baina, terminoen zehaztasunaren alde, gehienetan bi termino horien arteko bereizketa semantiko hau egiten da:

• “elkarrekintza elektromagnetikoa” espreski erabiltzen da oinarrizko elkarrekintza aztertzean;
• “elektromagnetismo” terminoa fenomeno elektrikoak eta magnetikoak aztertzen dituen fisikaren atala izendatzeko erabiltzen da. Bide horretan erabiltzen dira, halaber, elektrika, magnetika, elektrostatika eta elektrodinamika terminoak ere, beti ere fisikaren atalak izendatzeko eta guztiak izanik elektromagnetismoaren atalak.

Elektromagnetismo terminoa bi hitz greziarren konposiziotik dator: ἤλεκτρον (ēlektron) —“anbar” esan nahi du euskaraz—, eta μαγνῆτις λίθος (magnētis lithos), hots, “magnesia-harria”, burdina-mea mota bat.

Indar elektromagnetikoak rol garrantzitsua du eguneroko bizitzan aurkitutako objektu gehienen barruko ondasunak zehaztean. Materia arruntak bere forma hartzen du banakako atomoen eta materiaren molekulen arteko indar intermolekularren ondorioz, eta hori indar elektromagnetikoaren agerraldi bat da. Makina elektrikoek fenomeno elektromagnetikoei esker funtzionatzen dute.

Fisika klasikoan, bi arlo nagusi bereizi izan dira indar elektromagnetikoetan: alde batetik, indar elektrostatikoa, geldi dauden gorputz kargadunen artean gertatzen dena, eta beste aldetik indar magnetikoa, higitzen ari diren kargen artean edota imanen artean jazotzen dena. Biak batera aztertzen dituen fisikaren atala elektrodinamika klasikoa osatzen da, zeinaren oinarriak Lorentzen indarra definitzen da eta Maxwellen ekuazioak diren

Mekanika kuantikoaren sorreraren ondoren, XX. mendearen lehen erdian elektrodinamika kuantikoak eman zuen elkarrekintza honen deskribapen kuantikoa. Geroago, 1970eko hamarkadaz gero, elkarrekintza elektromagnetikoaren eta elkarrekintza ahularen elkarketaz osaturiko eremu-teoria bateratu bat garatu zen, biak elkarrekintza elektroahulean bilduz. Elkarrekintza horretan ari diren partikula bitartekariak fotoiak dira. Fotoiak dira mota guztietako erradiazio elektromagnetikoen partikula eramaileak, hala nola: gamma izpiak, X izpiak, argi ikusgaia, infragorria, mikrouhinak eta irrati-uhinak.

1. ↑ https://zthiztegia.elhuyar.eus/terminoa/eu/elkarrekintza,+Zientzia eta Teknologiaren Hiztegi Entziklopedikoa..