Erromatar Errepublika

Erromatar Errepublika; Ofiziala (monetetan):; Roma; K.a. 100 eta gero:; Senatus Populusque Romanus; ("Senatua eta Erromako herria");
	K.a. 509 – K.a. 44
	Errepublika
	Goiburua; Senatus Populusque Romanus (SPQR)
	Erromatar Errepublikaren kokapena bukatzear zegoela
Geografia
Hiriburua	Erroma
Azalera	1.950.000 (k.a 50ean) km²
Kultura
Hizkuntza(k)	Latina
Historia
Lukreziaren bortxaketa	K.a. 509
Zesar Augusto enperadore bihurtzen da	K.a. 44
	Erromatar Monarkia
Erromatar Inperioa

«Erromako Errepublika» orriak hona dakar. 1849ko errepublikari buruzko artikulua hau da: «Erromako Errepublika (1849)»

Erromatar Errepublika (latinez Res Publica Romanorum) K.a. 510etik Inperio bihurtu zen arteko Erromako eta Erromaren menpeko lurrak gobernatzeko sistema izan zen. Ez dago argi zein den Erromatar Inperioaren lehendabiziko urtea. Nolanahi ere, data ohikoena K.a. 27ko urtarrilaren 16a da, egun hartan Senatuak Octaviori Augusto titulua eman baitzion.

K.a. V. mendean Erromatar Errepublikak bere boterea ezarri zuen Italiako penintsularen erdialdean. K.a. IV eta III. mendeetan italiar penintsula osoko potentzia nagusi bihurtu zen, han bizi ziren beste herriak menperatuz eta hegoaldean zeuden polis greziarrei aurre eginez.^[1]^[2] K.a. III. mende erdialdetik aurrera penintsulatik kanpoko lurraldeak menperatzen hasi zen. Mediterraneo itsasoko beste potentziak (Kartago eta Mazedonia) mendean hartu zituen.

Hurrengo urteetan, Mediterraneoko potentzia handiena bihurtuta, greziar polisak menperatu zituen. Pergamoko erresuma inperioan sartu zuten eta k.a. I. mendean Ekialde Hurbileko kostaldea ere konkistatu zuten, Seleukotar Inperioaren menpe zegoena.

K.a. II. mendearen eta K.a. I. mendearen artean Erromak aldaketa politiko handiak jasan zituen. Izan ere, erromatarrentzat soilik zen egitura politikoa inperio berri batera egokitu behar izan zen. Garai hartan, magistraturak lortzeko konpetentzia handitu zen erromatar aristokraziaren artean. Horrek zatiketa handiak eragin zituen Errepublika barruan, eta hiru gerra zibil eragin zituen. Hauen ondorioz, Errepublika desagertu eta Erromatar Inperioa sortu zen.

↑ (Italieraz) «La romanizzazione della Penisola italiana» HuffPost Italia 2019-10-08 (Noiz kontsultatua: 2023-05-14).
↑ (Ingelesez) «Italy | ancient Roman territory, Italy | Britannica» www.britannica.com (Noiz kontsultatua: 2023-05-14).

[1] (Italieraz) «La romanizzazione della Penisola italiana» HuffPost Italia 2019-10-08 (Noiz kontsultatua: 2023-05-14).

[2] (Ingelesez) «Italy | ancient Roman territory, Italy | Britannica» www.britannica.com (Noiz kontsultatua: 2023-05-14).

[1]

[2]