Finlandiako Errepublika / Suomiko Errepublika | |||
---|---|---|---|
Suomen tasavalta Republiken Finland | |||
Ereserkia: Maamme | |||
| |||
Geografia | |||
Hiriburua | Helsinki 60°10′15″N 24°56′15″E | ||
Azalera | 338.478,34 km², 303.963,28 km², 34.515,06 km², 52.427,08 km², 390.905,42 km² eta 338.145 km² | ||
Punturik altuena | Halti (1.324 m) | ||
Punturik sakonena | Itsaso Baltikoa (0 m) | ||
Kontinentea | Europa | ||
Mugakideak | Suedia, Norvegia eta Errusia | ||
Administrazioa | |||
Gobernu-sistema | errepublika parlamentarioa | ||
Finlandiako presidentea | Alexander Stubb | ||
Legebiltzarra | Eduskunta | ||
Epai autoritatea | Supreme Court of Finland (en) | ||
Harreman diplomatikoak | Ikusi mapa Wikidatan | ||
Zeren kide | ikusi
| ||
Demografia | |||
Biztanleria | 5.608.218 (2024) 5.608.218 (2024)/(2022)/(2017)/(2016)/(2014)/(2013)/(2012)/(2011)/(2010)/(2009)/(2008)/(2007)/(2006)/(2005)/(2004)/(2003)/(2002)/(2001)/(2000)/(1999)/(1998)/(1997)/(1996)/(1995)/(1994)/(1993)/(1992)/(1991)/(1990)/(1989)/(1988)/(1987)/(1986)/(1985)/(1984)/(1983)/(1982)/(1981)/(1980)/(1979)/(1978)/(1977)/(1976)/(1975)/(1974)/(1973)/(1972)/(1971)/(1970)/(1969)/(1968)/(1967)/(1966)/(1965)/(1964)/(1963)/(1962)/(1961)/(1960)/(1950) | ||
Dentsitatea | Adierazpen errorea: Ustekabeko < eragilea bizt/km² | ||
Hizkuntza ofizialak | ikusi
| ||
Erabilitako hizkuntzak | ikusi
| ||
Erlijioa | Finlandiako Eliza Ebangeliko Luteranoa eta Finnish Orthodox Church (en) | ||
Ezkontzeko adina | genero guztiak: 18 | ||
Emankortasun-tasa | 1,75 (2014) | ||
Eskolaratu gabeko umeak | 14.344 (2015) | ||
Alfabetizazioa | % 100 (2018) | ||
Derrigorrezko eskolaratzea | 7-15 eta 18 | ||
Bizi-itxaropena | 81,2 (2022) | ||
Giniren koefizientea | 27,7 (2019) | ||
Giza garapen indizea | 0,94 (2021) | ||
Ekonomia | |||
BPG nominala | 251.884.887.972,77 $ (2017) 251.884.887.972,77 (2017)/(2016)/(2015)/(2014)/(2013)/(2012)/(2011)/(2010)/(2009)/(2008)/(2007)/(2006)/(2005)/(2004)/(2003)/(2002)/(2001)/(2000)/(1999)/(1998)/(1997)/(1996)/(1995)/(1994)/(1993)/(1992)/(1991)/(1990)/(1989)/(1988)/(1987)/(1986)/(1985)/(1984)/(1983)/(1982)/(1981)/(1980)/(1979)/(1978)/(1977)/(1976)/(1975)/(1974)/(1973)/(1972)/(1971)/(1970)/(1969)/(1968)/(1967)/(1966)/(1965)/(1964)/(1963)/(1962)/(1961)/(1960) | ||
BPG per capita | 45.804 $ (2017) 45.804 (2017)/(2016)/(2015)/(2014)/(2013)/(2012)/(2011)/(2010)/(2009)/(2008)/(2007)/(2006)/(2005)/(2004)/(2003)/(2002)/(2001)/(2000)/(1999)/(1998)/(1997)/(1996)/(1995)/(1994)/(1993)/(1992)/(1991)/(1990)/(1989)/(1988)/(1987)/(1986)/(1985)/(1984)/(1983)/(1982)/(1981)/(1980)/(1979)/(1978)/(1977)/(1976)/(1975)/(1974)/(1973)/(1972)/(1971)/(1970)/(1969)/(1968)/(1967)/(1966)/(1965)/(1964)/(1963)/(1962)/(1961)/(1960) | ||
BPG erosketa botere paritarioa | 255.270.340.836 nazioarteko dolar (2017) 255.270.340.836 (2016) | ||
BPG per capita EAPn | 46.343,577 nazioarteko dolar (2017) 46.343,577 (2016) | ||
BPGaren hazkuntza erreala | 1,4 % (2016) | ||
Erreserbak | 10.506.846.391 $ (2017) 10.506.846.391 (2017)/(2016)/(2015)/(2014)/(2013)/(2012)/(2011)/(2010)/(2009)/(2008)/(2007)/(2006)/(2005)/(2004)/(2003)/(2002)/(2001)/(2000)/(1999)/(1998)/(1997)/(1996)/(1995)/(1994)/(1993)/(1992)/(1991)/(1990)/(1989)/(1988)/(1987)/(1986)/(1985)/(1984)/(1983)/(1982)/(1981)/(1980)/(1979)/(1978)/(1977)/(1976)/(1975)/(1974)/(1973)/(1972)/(1971)/(1970)/(1969)/(1968)/(1967)/(1966)/(1965)/(1964)/(1963)/(1962)/(1961)/(1960) | ||
Inflazioa | 1,1 % (2016) 1,3 (2016)/(2015)/(2014)/(2013)/(2012)/(2011)/(2010)/(2009)/(2008)/(2007)/(2006)/(2005)/(2004)/(2003)/(2002)/(2001)/(2000)/(1999)/(1998)/(1997)/(1996)/(1995)/(1994)/(1993)/(1992)/(1991)/(1990)/(1989)/(1988)/(1987)/(1986)/(1985)/(1984)/(1983)/(1982)/(1981)/(1980) | ||
Historia | |||
Sorrera data: 1917ko abenduaren 6a | |||
Bestelako informazioa | |||
Aurrezenbakia | +358 | ||
ISO 3166-1 alpha-2 | FI | ||
ISO 3166-1 alpha-3 | FIN | ||
Ordu eremua | ikusi
| ||
Elektrizitatea | 230 V. 50 Hz.Europlug (en) eta Schuko (en) | ||
Internet domeinua | .fi | ||
finland.fi |
Finlandia edo Suomi[1] (finlandieraz: Suomi, Suomen tasavalta, suedieraz: Finland, Republiken Finland) iparraldeko Europako estatu burujabea da, Eskandinavian dagoena, Baltikoaren ertzean. Mendebaldean, Suedia eta Botniako golkoa ditu; iparraldean, Norvegia; ekialdean, Errusia; eta hegoaldean, Finlandiako golkoa. 338.455 kilometro koadroko eremua hartzen du, eta 2020an, 5,5 milioi biztanle zituen,[2] gehienak hegoaldeko kostaldean. Azalerari dagokionez, Europako herrialderik handienetan seigarrena da, eta biztanleriaren dentsitatetik txikienetakoa, Norvegia eta Islandiaren ondoren. Hiriburua Helsinki da. Finlandiera hizkuntza nagusia da; suediera ere ofiziala da, baina biztanleriaren % 5,5 k baino ez du hitz egiten.
Suediaren barnean egon zen 1809 arte, eta bertako ohiturak gaurdaino mantendu dira. Ondoren, Errusiaren mende egon zen, baina independentzia osoa zeukan Dukerri Handi bat osatu zuen, finlandiar kultura berpiztea ekarri zuena. Errusiako Iraultzaren ondoren, sobietarren esku geratu baino lehen, independentzia lortu zuten, eta euren mugak babestu nahian, Alemaniarekin bat egin zuten. Bigarren Mundu Gerran SESBen kontra borrokatu zen, independentziari eusteko. Alemaniak gerra galdu ostean, aliatuen zigor gogorrak jaso zituen, eta ordutik kanpo-politika neutrala eta hotza egin zuen.
Ekonomia eta ongizate maila etengabe hazten joan dira azken urteotan, harik eta gaur egun, munduko herrialderik garatuenetan 11.a izan arte. Gainera, erakunde garrantzitsuek herrialde askeena izendatu dute, prentsa askea, ustelkeriarik eza eta eskubide politikoengatik. Haren jarrera neutralak, halaber, munduko herrialderik zoriontsuenetarikoa bilakatu du.
Åland Uharteak Finlandiako berezitasun bat dira. Betidanik, Baltikoko merkatalgune izan dira, eta herrialde askotako biztanleak bizi izan dira bertan. Finlandiaren parte izan da beti, baina haien kultura propioa dute, nahasketen ondorioz sortutakoa, alegia. Hori dela-eta, uharteek autonomia maila sendoa daukate, eta bertan finlandiar gobernuak esku-hartzea debekatua dituen hainbat erabaki har daitezke. Finlandiako suediera hiztunen gehiengoa bertan bizi da.
© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search