Fisika

Fisika materiaren ikerketa egiten duen zientzia naturala da^[1]. Materia, haren funtsezko osagaiak, espazioaren eta denboraren bidezko higidura eta portaera, eta energiarekin eta indarrarekin lotutako gaiak aztertzen ditu^[2]. Fisika diziplina zientifiko funtsezkoenetako bat da, eta unibertsoaren portaera ulertzea du helburu nagusia^[3]. Fisikan espezializatutako zientzialari bati fisikari deritzo.

Fisika diziplina akademiko zaharrenetako bat da, eta, astronomian sartzen denez, agian antzinakoena^[4]. Azken bi milurtekoetako zati handi batean, fisika, kimika, biologia eta matematikaren zenbait adar filosofia naturalaren parte izan ziren, baina XVII. mendeko Iraultza Zientifikoan, natur zientzia horiek ikerketa-jarduera bakar gisa sortu ziren, eskubide osoz. Fisika diziplina arteko ikerketa-arlo askorekin nahasten da, hala nola biofisikarekin eta kimika kuantikoarekin, eta fisikaren mugak ez daude zurrun definituta. Fisikaren ideia berriek maiz azaltzen dituzte beste zientzia batzuek aztertutako funtsezko mekanismoak, eta ikerketa-bide berriak iradokitzen dituzte diziplina akademiko horietan eta beste batzuetan, hala nola matematikan eta filosofian.

Fisikaren aurrerapenek teknologia berriak garatzea ahalbidetzen dute maiz. Esate baterako, elektromagnetismoaren ulermenean, egoera solidoaren fisikan eta fisika nuklearrean egindako aurrerapenek zuzenean ekarri zuten produktu berriak garatzera, egungo gizartea nabarmen eraldatu dutenak, hala nola telebista, ordenagailuak, etxetresna elektrikoak eta arma nuklearrak; termodinamikan egindako aurrerapenek industrializazioa garatzera eraman zuten; eta mekanikako aurrerapenek, berriz, kalkuluaren garapena inspiratu zuten.

1. ↑ Feynman, Richard P.; Leighton, Robert B.; Sands, Matthew L.; Feynman, Richard P.. (2007). Mainly mechanics, radiation, and heat. (Nachdr.. argitaraldia) Addison-Wesley ISBN 978-0-201-02116-5. (Noiz kontsultatua: 2023-06-08).
2. ↑ Maxwell, James Clerk. (1991). Larmor, Joseph ed. Matter and motion. (Reissue of the Dover ed. of 1952. argitaraldia) Dover Publ ISBN 978-0-486-66895-6. (Noiz kontsultatua: 2023-06-08).
3. ↑ Holzner, Steven; Wohns, Daniel. (2010). Physics essentials for dummies. Wiley Publishing, Inc ISBN 978-0-470-61841-7. (Noiz kontsultatua: 2023-06-08).
4. ↑ (Ingelesez) Krupp, E. C.. (2003-08-05). Echoes of the Ancient Skies: The Astronomy of Lost Civilizations. Courier Corporation ISBN 978-0-486-42882-6. (Noiz kontsultatua: 2023-06-08).