Industrializazioa Euskal Herrian

Euskal Herriko historia
Historiaurrea eta Antzinaroa Euskal Herriko historiaurrea Goi Paleolitoa Epipaleolitoa Neolito eta Kalkolitoa Brontze eta Burdin Aroak Erromatarren garaia
Erdi Aroa Antzinaro Berantiarra Baskoniako dukerria Orreagako gudua (778) Musulmanen okupazioak Iruñeko Erresuma Nafarroako Erresuma Nafarroako Erresumaren inbasioa (1199-1200) Ahaide nagusiak Erdi Aroko krisialdia Nafarroako Erresumaren konkista
Aro Modernoa Nafarroako konkista Sorgin ehizak Matxinadak
Aro Garaikidea Antzinako Erregimenaren krisia Frantziako Iraultza Konbentzioaren Gerra Foruen amaiera Ipar Euskal Herrian Foruen amaiera Hego Euskal Herrian Napoleondar Gerrak Karlistaldiak Borboien berrezarkuntza Industrializazioa Eusko abertzaletasuna Lehen Mundu Gerra Espainiako Gerra Zibila Bigarren Mundu Gerra Frankismoa 1980tik aurrera
Kronologiak EHko historiaren kronologia Nafarroako errege-erreginen zerrenda
i e a

Industrializazioa Euskal Herrian XIX. mendean abiatu zen, aurretik metalurgiari lotutako burdinola asko bazeuden ere. Industrializazioa bereziki Bizkaia eta Gipuzkoan hasi zen, jada zituzten portuak, burdina eta azpiegiturak baliatuz, XIX. mendearen bigarren erditik aurrera^[1], batez ere Bigarren Karlistaldiaren ondoren. Bizkaian bereziki, meatzaritzari eta portuari lotutako industriak aldaketa sakonak eragin zituen demografian eta politikan. Siderurgian oinarritutako industria Bizkaian gehien garatu zen; Gipuzkoan, aldiz, papergintza eta ehungintza izan ziren.

XX. mendean Araba, Nafarroa Garaia eta Lapurdi ere industrializatu ziren, baina Nafarroa Beherea eta Zuberoan apenas izan zen industrializaziorik. Industrializazio horren ondorioz, gaur egun ere bigarren sektoreak garrantzi handia du^[2].

Langile-mugimenduaren sorrera, lehenengo mugimendu sozialista eta komunistekin^[3] eta prozesu horri lotutako euskal nazionalismoaren hastapenak^[4] hurrengo mende osoan eragin zuen.

1. ↑ (Gaztelaniaz) Martín, José Víctor Arroyo. (2012-04-24). «La banca de Bilbao en el proceso de industrialización, 1850-1914» Historia Contemporánea 0 (25) ISSN 2340-0277. (Noiz kontsultatua: 2019-05-06).
2. ↑ «Distribución porcentual de los activos por sector económico, comunidad autónoma y sexo(3986)» www.ine.es (Noiz kontsultatua: 2019-05-09).
3. ↑ «Perezagua Suárez, Facundo - Fundación Pablo Iglesias» www.fpabloiglesias.es (Noiz kontsultatua: 2019-05-06).
4. ↑ «Industrializazio garaia Euskal Herrian 1870-1930» www.ostadar.net (Noiz kontsultatua: 2019-05-06).