Inkisizioa

Inkisizioa (latinezko Inquisitio Haereticae Pravitatis Sanctum Officium esapidetik) Eliza Katolikoaren barnean heresia ezabatzen jarduten zuten hainbat erakunde izendatzeko erabiltzen da. Heretikoak aurkitu eta zigortzeko sortutako eliz auzitegi iraunkorra zen. Zuzenbide kanonikoaren kontrako aginpideak ere zigortzen zituzten.

Erdi Aroko inkisizioa, beste guztien oinarria, 1184an sortu zen Languedocen (Frantziako hegoaldean) albitar eta kataroen heresiari aurka egiteko. 1249an ere Aragoiko Erresuman ere ezarri zen (estatuko lehen inkisizioa izan zen) eta Aro Modernoan, Espainiar Inkisizioaren izenarekin (1478-1821) Aragoi eta Gaztelaren elkarketarekin hedatu zen. Espainiaren kontrolpean egonik, Amerikaren eremuetara zabaldu ziren. Jarraian sortu ziren Portugaldar Inkisizioa (1536-1821) eta Erromatar Inkisizioa (1542-1965).

Inkisidoreak polizia-indar bat ziren, jendearen salaketen bidez heretiko ustekoak atxilotu eta epaitzen zituztenak. XIII. mendetik, aitorpenak lortzeko, torturatu egiten zuten^[1] eta errudunei (gehienak, salatu gutxi izaten baitziren errugabe deklaratuak) zigor arin bat (ondasunen konfiskatzea) edota gogor bat (urkatzea bere bekatugatik damutzen bazen, erretzea damutzen ez bazen) aplikatzen zitzaien.

1834an desagertu zen behin betiko Inkisizioa eta Pio X.ak 1908an Fedearen Doktrinarako Kongregazioa sortu zuen haren ordez.

1. ↑ Lea, Henry Charles. (1888). A History of the Inquisition In The Middle Ages. 1 ISBN 1152296213.
   Aipua: «The judicial use of torture was as yet happily unknown [...]».