John Locke | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Wrington (en) , 1632ko abuztuaren 29a |
Herrialdea | Ingalaterrako Erresuma |
Heriotza | High Laver (en) , 1704ko urriaren 28a (72 urte) |
Hobiratze lekua | High Laver (en) |
Heriotza modua | berezko heriotza: miokardio infartu akutua |
Familia | |
Aita | John Locke |
Ama | Agnes Keene |
Ezkontidea(k) | ezkongabea |
Anai-arrebak | ikusi
|
Hezkuntza | |
Heziketa | Westminster School (en) (1647 - Christ Church (en) (1652 - 1675) |
Hizkuntzak | ingelesa latina |
Jarduerak | |
Jarduerak | filosofoa, politikaria, medikua, idazlea, zientzialaria eta philosopher of law (en) |
Enplegatzailea(k) | Oxfordeko Unibertsitatea Anthony Ashley Cooper, 1st Earl of Shaftesbury (en) Caleb Banks (en) |
Lan nabarmenak | |
Jasotako sariak | ikusi
|
Influentziak | Thomas Hobbes, René Descartes, Hugo Grotius, Robert Filmer (en) , Samuel von Pufendorf, Thomas Sydenham, Anthony Ashley Cooper, 1st Earl of Shaftesbury (en) eta Damaris Cudworth Masham |
Kidetza | Royal Society |
Mugimendua | enpirismoa |
Sinesmenak eta ideologia | |
Erlijioa | Protestantismoa |
John Locke ( Wrington, Somerset, 1632ko abuztuaren 29a – Essex, 1704ko urriaren 28a ) ingeles filosofo eta medikua izan zen, ingeles enpirismoaren pentsalaririk eragingarrienetariko bat kontsideratua eta " Liberalismo Klasikoaren Aita" izenez ezaguna[1][2][3]. Lehen britainiar enpiristetako bat izan zen. Francis Baconen ideiek eraginda, ekarpen garrantzitsua egin zion kontratu sozialaren teoriari . Bere lanak epistemologia eta filosofia politikoaren garapenean eragin handia izan zuen . Bere idatziek Voltaire eta Rousseau, Frantziako Ilustrazioaren pentsalariengan, baita iraultzaile amerikarretan ere eragina izan zuten. Errepublikanismo klasikoari eta teoria liberalari egindako ekarpenak Estatu Batuetako Independentzia Adierazpenean eta 1689ko Eskubideen Agirian islatzen dira[4].
Lockeren adimenaren teoria maiz aipatzen da identitatearen eta norberaren kontzepzio modernoen jatorrian, zeinak nabarmen agertzen diren geroagoko filosofoen lanetan, hala nola Hume, Rousseau eta Kantengan. Locke izan zen Nia kontzientziaren jarraitasun gisa definitu zuen lehena. Postulatu zuen, jaiotzean, gogoa arbel hutsa edo tabula rasa zela. Teoria kartesiarren aurka —aurretik existitzen diren kontzeptuetan oinarrituta—, berezko ideiarik gabe jaiotzen garela esan zuen, eta, horren ordez, ezagutza sentsorial – pertzepziotik eratorritako ezagutza aldarrikatzen du, esperientziak soilik zehazten duen ezagutza[5].
Oxfordeko Christ Church College entzutetsuaren beka bati esker ikasi zuen, eta hark, orduan ohikoa zen bezala, ikasketak filosofia eskolastikora murriztu eta filosofia kartesiarra eta zientzia edo matematika berriaren aurrerapenak baztertu zituen. Etsita, bere karrera esperimentu kimikoetara (Robert Boyleren kolaboratzailea izan zen) eta medikuntza ikasketetara bideratu zuen. Oxforden greko klasikoko irakasle bezala jardun zuen eta hogeita hamalau urtera arte ez zuen Descartesen filosofia irakurri, horrek "ikasketa filosofikoetarako gustua" piztu zion eta eragin erabakigarria eduki zuen beregan (benetako alternatiba gisa ikusi zuen eskolastika) . Pierre Gassendiren (Descartesekiko kritikoa eta epikureismoaren jarraitzailea zen filosofoa) eta, filosofia politikoan, Hobbes eta Shaftesbury britainiarrek ere eragin zuten. Londresen bizi izan zen batez ere, lau urtez Frantzian eta Herbehereetan erbesteratuta egon zen labur. Iraultza Loriatsuaren ostean Londresera itzuli zenean, Whigen (Alderdi Liberaleko ordezkariak) aholkulari bihurtu zen.
© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search