Kaspiar itsasoa

Kaspiar itsasoa
Datu orokorrak
Garaiera	−28 m
Mota	laku endorreiko, salt lake (en) , ur gorputza eta aintzira
Luzera	1.200 km
Zabalera	435 km
Azalera	386.400 km²
Sakonera	1.025 m 211 m
Bolumena	78.700 km³
Eponimoa	Kasita
Geografia
Koordenatuak	42°00′N 50°30′E / 42°N 50.5°E / 42; 50.5
Honen parte da	Mediterranean Sea Area (en)
Leku geografikoa	Aral-kaspiar sakonunea
Hidrografia
Betebidea	ikusi Volga, Kura, Terek, Ural eta Emba ibaiak
Hustubidea	Lurrunketa
Arroaren azalera	3.500.000 km²
Arro hidrografikoa	Caspian Sea Basin (en)

Kaspiar itsasoa^[1] (azerbaijaneraz: Xəzər Dənizi, errusieraz: Каспийское море, Kaspískoie more, kazakheraz: Каспий теңізі, Kaspij teñizi, turkmeneraz: Hazar deňzi, persieraz: دریای مازندران یا دریایخزر , Daryâ-ye Mâzandarân) Asia eta Europa artean, Kaukaso mendien ekialdean eta Erdialdeko Asiako estepa zabalaren mendebaldean dagoen ur masa itxi bat da. Azaleraz munduko ur masa itxirik handiena da, 371.000 km² baititu, Garabogazköleko laguna kenduta eta 78.200 kiometro kubo ur. Bere salinitatea %1,2 da (12 g/l), itsasoen batezbestekoaren herena. Kazakhstanekin inguratzen du bere iparreko erditik ekialdeko erdira, Errusiak iparralde-erditik mendebalde erdira, Azerbaijanek hego-mendebaldean, Iran hegoaldean eta Turkmenistanek hegoaldeko eta ekialdeko kostaldean.

1.200 kilometroko luzera du iparraldetik hegoaldera eta 320 kilometroko zabalera bataz beste. Bere gainazala itsasoaren maila baino 27 metro beherago dago. Ur geza Europako ibairik luzeenak ematen dio, Volgak, iparraldean itsasoratzen dena, sakonera eskaseko uretan. Bere erdialdean eta hegoaldean sakonune handiak ditu eta, horregatik, tenperatura, salinitatea eta ekologia oso aldakorrak dira maila horizontalean. Hegoaldeko punturik sakonena itsasoaren maila baino 1.023 metro beherago dago, itsasoetatik kanpo dagoen bigarren sakonunerik handiena, Baikal lakuak dituen 1.180 metroen atzetik. Antzina inguruan bizi ziren biztanleek idatziz utzi zuten Kaspiar itsasoa ozeanotzat zutela, ziurrenik tamainagatik eta ur gazia izateagatik.

Kaspiar itsasoan hainbat arrain espezie bizi dira, eta famatua da bai bere kabiarragatik zein petrolioaren industriagatik. Industria horrek, eta, maila txikiagoan, bertara ura isurtzen duten ibaiek, kutsadura maila altuak eragin dituzte.

1. ↑ Euskaltzaindia. Europako toponimia fisikoa. .