Nelson Mandela

Nelson Mandela
(1994) Irudi gehiago
19. Lerrokatu Gabeko Mugimenduko idazkari nagusi 1998ko irailaren 2a - 1999 ← Andrés Pastrana Arango (en) - Thabo Mbeki → 10. Hegoafrikako presidentea 1994ko maiatzaren 10a - 1999ko ekainaren 14a ← Frederik de Klerk - Thabo Mbeki → Hegoafrikako Biltzar Nazionaleko kidea
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Rolihllahla Mandela
Jaiotza	Mvezo, 1918ko uztailaren 18a
Herrialdea	Hegoafrika
Bizilekua	Houghton Estate (en)
Lehen hizkuntza	xhosera
Heriotza	Houghton Estate (en) , 2013ko abenduaren 5a (95 urte)
Hobiratze lekua	Qunu (en)
Heriotza modua	: arnas gaixotasuna
Familia
Aita	Gadla Henry Mphakanyiswa
Ama	Nosekeni Fanny
Ezkontidea(k)	Evelyn Mase  (1944ko urriaren 5a -  1957ko martxoaren 19a) Winnie Mandela  (1958ko ekainaren 14a -  1996ko martxoaren 19a) Graça Machel  (1998ko uztailaren 18a -  2013ko abenduaren 5a)
Seme-alabak	ikusi Makgatho Mandela Makaziwe Mandela Zenani Mandela-Dlamini Thembekile Mandela Zindzi Mandela
Familia	ikusi Ndileka Mandela (en) (biloba)
Hezkuntza
Heziketa	Witwatersrandeko Unibertsitatea Hegoafrikako Unibertsitatea Artean graduatu Fort Hareko Unibertsitatea Londresko Unibertsitatea
Hizkuntzak	ingelesa xhosera
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, autobiografialaria, abokatua, militante politikoa, Preso politikoa eta gidoilaria
Parte-hartzailea World Economic Forum Annual Meeting 1992 (en)
Lantokia(k)	Hegoafrika
Lan nabarmenak	ikusi Long Walk to Freedom (en)
Jasotako sariak	ikusi Jawaharlal Nehru Award for International Understanding : Indian Council for Cultural Relations (en)  (1979) International Simón Bolívar Prize  (1983) Ludovic-Trarieux International Human Rights Prize  (1985) Sakharov Saria  (1988) Giza Eskubideen Nazio Batuen saria  (1988) Star of People's Friendship  (1988) Order of Friendship  (1988ko ekainaren 22a) Order of Eduardo Mondlane, 1st class  (1988ko uztailaren 22a) Grandmaster of the Order of Good Hope Bakearen Lenin Saria  (1990) Leninen Ordena  (1990) honorary degree from Spelman College  (1990) Félix Houphouët-Boigny Peace Prize  (1991) Madrilgo Complutense Unibertsitateko honoris causa doktoregoa  (1991) José Martí ordena  (1991) Nazioarteko lankidetzaren Asturiasko Printzesa Saria  (1992) honorary doctor of the Peking University  (1992) Bakearen Nobel Saria  (1993) Fulbright Prize  (1993) Gold Olympic Order  (1994) Grand Cross of the National Order of Mali Augusto César Sandinoren ordena Bruno Kreisky saria honorary Canadian citizenship Philadelphia Liberty Medal Bharat Ratna saria Arthur Ashe Courage Award Al-Gaddafi International Prize for Human Rights Grand Collar of the Order of Prince Henry  (1995eko azaroaren 20a) honorary doctorate of the Vrije Universiteit Brussel  (1993) Ahimsa Award  (2006) Delta Prize for Global Understanding Order of Friendship Ameriketako Estatu Batuetako Kongresuko Urrezko Domina Merituaren Ordena (Erresuma Batua)  (1995) Isitwalandwe Medal Order of the Companions of O. R. Tambo Queen Elizabeth II Golden Jubilee Medal Order of Stara Planina Nishan-e-Pakistan Order of Playa Girón Order of Jamaica Order of the Star of Ghana Order of the Smile Order of Agostinho Neto Grand Cross of the Order of Liberty honorary doctor of the Autonomous University of Barcelona honorary doctor of the University of Hong Kong honorary doctor of the University of Calcutta honorary doctor of the University of Pretoria honorary doctor of the Howard University Bailiff Grand Cross of the Order of Saint John Alan Paton Award  (1995) : Long Walk to Freedom (en) Order of the Elephant  (1996ko otsailaren 18a) Royal Order of the Seraphim  (1997ko martxoaren 3a) Grand Cross with Collar of the Order of the White Rose of Finland  (1997ko maiatzaren 7a) Order of the Nile  (1997) Knight Grand Cross of the Order of St. Olav‎  (1998) Honorary Companion of the Order of Canada  (1998ko irailaren 24a) Honorary doctor of Leiden University  (1999) Elisabet Katolikoaren Ordenaren lepokoa  (1999) Order of the Gold Lion of the House of Nassau  (1999ko martxoaren 10a) Askatasunaren Domina Presidentziala  (1999ko maiatzaren 5a) Order of Prince Yaroslav the Wise, 1st class  (1999ko maiatzaren 5a) Honorary Companion of the Order of Australia  (1999ko ekainaren 14a) Gandhi Peace Prize  (2000) Four Freedoms Award – Freedom Medal  (2002) Order of the Lion : Bakili Muluzi  (2002) Platinum Order of Mapungubwe : Thabo Mbeki  (2002ko abenduaren 10a) Order of Saint John  (2004) Honorary Doctor at Karolinska Institutet  (2005eko maiatzaren 13a) Giuseppe Motta Medal  (2006) Ambassador of Conscience Award  (2006) Mo Ibrahim Prize for Achievement in African Leadership  (2007) Grand Cross of the Order of the Aztec Eagle  (2010eko ekainaren 11) honorary doctorate of the University of Las Palmas, Gran Canaria  (2010) honorary citizen of Paris  (2013) Honorary doctorate from the Sorbonne University Paris  (1996ko ekainaren 10a) honorary doctor of Paris 8 University  (2005) Freedom of the London Borough of Greenwich  (1983) Freedom of the Royal Borough of Greenwich  (2012ko martxoaren 13a)
Influentziak	Luis Taruc (en)
Kidetza	Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Metodismoa
Alderdi politikoa	Afrikako Kongresu Nazionala Hegoafrikako Alderdi Komunista
nelsonmandela.org

Nelson Rolihlahla (ahoskapena: [roli'ɬaɬa]) Mandela (Mvezo, Lurmutur Ekialdea, Hegoafrika, 1918ko uztailaren 18a – 2013ko abenduaren 5a^[1]) apartheidaren aurkako ekintzaile eta politikari bat izan zen. 1994tik 1999ra herrialde horretako presidentea izan zen, hauteskunde demokratikoen bidez hautatutako lehena.^[2]

Gaztetatik apartheidaren aurkako ekintzaile izan zen, eta Afrikako Kongresu Nazionala alderdiko kide. Horrez gain, Umkhonto we Sizwe (MK laburduraz) taldea —alderdiaren beso armatua— sortu eta haren buru izan zen. Fronte Nazionaleko erregimen ultra eskuindar zuriak sabotaiak eta beste delitu batzuk egin izana leporatu zion. 27 urte egin zituen kartzelan, horietako asko Robben Uhartean. 1990eko otsailaren 11n askatu zuten, eta ordutik Mandelak elkarrizketa eta adiskidetzea bultzatzeaz gain, arraza ugariko Hegoafrika demokratiko baterako bidearen zati handi bat zuzendu zuen.

Apartheidaren amaieraz geroztik, askok Mandela goratu zuten, baita bere garaian haren aurkari izandakoek ere. Hegoafrikan Madiba izenaz ere ezaguna izan zen, haren klanekoek adineko jendeari ematen dioten ohorezko tituluaz.

Mandelak 250 sari baino gehiago jaso zituen. Horien artean, 1993ko Bakearen Nobel Saria. 2009ko azaroan, Nazio Batuen Batzar Orokorrak jakinarazi zuen haren urtebetetzea, uztailaren 18a, 'Mandelaren eguna' izendatu zuela.

1. ↑ (Ingelesez) «Nelson Mandela, hero of South Africa, dies at 95»
2. ↑ (Ingelesez) Nelson Mandelaren biografia Nobel Sarien webgunean