Panamako kanala

Panamako kanala
Datu orokorrak
Garaiera	26 m
Mota	ship canal (en)
Luzera	82 km
Geografia
Koordenatuak	9°05′N 79°41′W / 9.08°N 79.68°W / 9.08; -79.68
Honen parte da	Mundu Modernoko Zazpi Mirariak
Estatu burujabe	Panama
Province of Panama	Panamako probintzia

Panamako kanala edo Panamako ubidea Ozeano Atlantiko (Karibe itsasoa) eta Ozeano Barea lotzen dituen ubide artifiziala da, Panamako istmoan zehar, Ameriketako erdialdean, Panama kostatik kostara zeharkatzen duena. Merkataritza balio handia du, itsas komunikazioen denbora eta distantziak oso nabarmen murrizten baititu. Izan ere, Amerika ipar edo hego muturretik inguratu beharren, erdi-erditik zeharkatzea ahalbidetzen du, itsasontziei milaka kilometro aurreratuz. 1914ko abuztuaren 15ean inauguratua, orduz geroztik Ameriketako Estatu Batuen kontrolpean izan zen, harik eta 1999ko abenduaren 31n kontrol osoa Panamari eskualdatu zioten arte.

Panamako ubidea 81,6 km luze eta 90-150 m zabal da (240-300 m, Gatún aintziran). Munduko ubide artifizial nagusia da, Suezko ubidearekin batera. Panamako ubidea Ozeano Atlantikoko Limón badiatik (Antilletako itsasoa, Colón hiria eta Cristobal portua) Ozeano Barearen ertzeko Balboa hiriraino luzatzen da, eta Gatún aintzira zeharkatzen du bere bidean. Ontzi handiek ezin dute beren indarrez Panamako ubidea igaro. Atoian eramaten dituzte ontziak lokomotor batzuek, orduko 3 kilometroko abiaduraz, eta eskuarki sei lokomotor behar izaten ditu ontzi bakoitzak ubide osoa igaro ahal izateko. Hiru esklusagune nagusi daude ubidean: Gatún, Pedro Miguel eta Miraflores. Esklusa horiek bikoitzak dira, eta ontziak bi norabideetan igaro daitezke une berean gune beretik. Sarreran eman beharreko denbora barne, 24-30 ordu behar izaten du ontzi batek alde batetik bestera igarotzeko. Mota guztietako gaiak (petrolioa eta hartatik eratorriak, aleak eta ikatza dira gai garraiatuenak) igarotzen dira egunero Panamako ubidetik.