Samoera

Samoera
Gagana fa'a Sāmoa — Gagana Samoa
Datu orokorrak
Lurralde eremua	Samoa uhartedia eta samoar diaspora
Hiztunak	369.957
Ofizialtasuna	Samoa  Amerikar Samoa
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza Austro-Tai hizkuntzak austronesiar hizkuntzak malaysiar-polinesiar hizkuntzak malaysiar-polinesiar hizkuntza nuklearrak erdialde-ekialdeko hizkuntza maysiar-polinesiarrak ekialdeko malaysiar-polinesiar hizkuntzak ozeaniar hizkuntzak erdialde-ekialdeko ozeaniar hizkuntzak Ozeano Bare erdialdeko hizkuntzak polinesiar hizkuntzak erdialdeko polinesiar hizkuntzak ellicear hizkuntzak
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	aditza-subjektua-objektua
Alfabetoa	latindar alfabetoa
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1	sm
ISO 639-2	smo
ISO 639-3	smo
Ethnologue	smo
Glottolog	samo1305
Wikipedia	sm
ASCL	9308
IETF	sm

Samoera^[1][2] (Gagana Sāmoa, [ŋaˈŋana ˈsaːmoa]) Samoa uhartediko hizkuntza da eta, ingelesarekin batera, Samoa eta Amerikar Samoako hizkuntza ofiziala. Austronesiar hizkuntzen kidea da; samoeraren hizkuntza hurbilena tongera da eta samoerarekin ahaidetasuna duten beste hizkuntzak, adibidez, indonesiera, hawaiiera eta Taiwaneko jatorrizko hizkuntzak dira (hau da, amisera eta bununera, adibidez).

Samoeraren dialektoen arteko desberdintasunak oso txikiak dira;^[3] beraz, hiztunek zailtasunik gabe ulertzen dute elkar, eta gehienetan ez da esaten samoerak dialektoak dituela, baina hizkuntza formala eta hizkuntza informala ez dira berdinak.^[4][3] Samoera latindar alfabetoaren aldaera batez idazten da. Idazketa mota horrek 18 hizki ditu, baina hiru (H, K, R) maileguetan bakarrik erabiltzen dira; makron ikurra bokal luzeak adierazteko eta «‘» ikurra [ʔ] hotsa adierazteko erabiltzen ditu.

Errolda ugariren arabera, Lurrean samoeraren 350.000–400.000 hiztun bizi dira, haien erdia Samoa uhartedian.^[3][5] Zeelanda Berriak (batez ere Auckland hiriak) samoar kopuru handia du –114 000 gutxi-gorabehera– eta haien artean 81 000k samoeraz dakite. Zeelanda Berrian gehien hitz egiten den hirugarren hizkuntza da, ingeles eta maorieraren ostean. 2016an egindako erroldaren arabera, 44.875 hiztun Australian bizi ziren.^[6]

Samoeraren astea (Vaiaso o le Gagana Sāmoa) samoar hizkuntzaren Zeelanda Berriko jai ofiziala da, bertako jaurlaritzak eta beste erakunde ugarik (UNESCO haien artean) euskarritua; jai hori lehen aldiz Australian 2010an egin zen. George Pratt britainiar misiolariak argitaratu zituen samoerazko lehen gramatika eta hiztegia 1862an.

1. ↑ 38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2011-6-25).
2. ↑ 53. araua - Munduko estatuetako hizkuntza ofizialak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2011-6-25).
3. ↑ ^{a b c} «САМОАНСКИЙ ЯЗЫК • Большая российская энциклопедия - электронная версия» bigenc.ru (Noiz kontsultatua: 2021-01-03).
4. ↑ «Самоанско-внешние языки на сайте Игоря Гаршина. Самоанский, такуу, тувалу, уоллис, футуна» www.garshin.ru (Noiz kontsultatua: 2021-01-03).
5. ↑ (Ingelesez) «Samoan» Ethnologue (Noiz kontsultatua: 2021-01-03).
6. ↑ «Language spoken at home | Australia | Community profile» profile.id.com.au (Noiz kontsultatua: 2021-01-03).