Stephen Hawking

Stephen Hawking
Irudi gehiago
Lukasiar katedra 1979 - 2009 ← James Lighthill (en) - Michael Green (en) →
Bizitza
Jaiotza	Oxford eta Erresuma Batua, 1942ko urtarrilaren 8a
Herrialdea	Erresuma Batua
Bizilekua	Ingalaterra
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Cambridge, 2018ko martxoaren 14a (76 urte)
Hobiratze lekua	Westminster abadia
Heriotza modua	berezko heriotza: Alboko esklerosi amiotrofikoa
Familia
Aita	Frank Hawking
Ama	Isobel Eileen Hawking
Ezkontidea(k)	Jane Wilde Hawking  (1965eko uztailaren 14a -  1991) Elaine Mason  (1995 -  2006)
Seme-alabak	ikusi Lucy Hawking Robert Hawking Tim Hawking
Hezkuntza
Heziketa	Byron House School (en) Cambridgeko Unibertsitatea St Albans High School for Girls (en) St Albans School (en) (1952ko iraila - University College, Oxford (en) (1959ko urria - 1962) Artean graduatu : fisika Trinity Hall (en) (1962ko urria - 1966ko martxoa) doktoretza
Hezkuntza-maila	Artean graduatua doktoretza
Tesia	Properties of expanding universes (en)
Tesi zuzendaria	Dennis W. Sciama (en)
Doktorego ikaslea(k)	Don Page (en) Wu Zhongchao (en) Marika Taylor Fay Dowker (en) Bruce Allen Raphael Bousso (en) Bernard Carr (en) Christophe Galfard (en) Malcolm Perry (en) Raymond Laflamme (en) Thomas Hertog (en) Gary Gibbons (en) Jonathan Halliwell (en) Christopher Pope (en) Ian Gordon Moss (en) Andrew Chamblin (en) Peter David D'Eath (en) Nicholas P. Warner (en) Alan Yuille (en) James D. E. Grant (en) Harvey Reall (en) Simon Frederick Ross (en) Friedel Epple (en) James Sparks (en) Mike Cassidy (en) Paul Davis (en) Mike Fawcett (en) Justin D. Hayward (en) Christopher J. Hunter (en) Alan Lapedes (en) Julian Luttrell (en) Oisin MacConamhna (en) Tim Prestidge (en) Chris Prior (en) Paul Shellard (en) Brian Whitt (en) Zhong Chao Wu (en) Daksh Lohiya (en) Stephen Theodore Siklos (en) Ricardo Monteiro (en) GianPaolo Procopio (en) Glenn Lyons (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Irakaslea(k)	Dennis W. Sciama (en)
Jarduerak
Jarduerak	fisikari teorikoa, kosmologoa, idazlea, astrofisikaria, matematikaria, pedagogoa, zientzia idazlea, unibertsitateko irakaslea, fisikaria, saiakeragilea, astronomoa, telebista-aktorea, autobiografialaria, zientzia-fikzio idazlea, Trekkie (en) eta zientzialaria
Lantokia(k)	Cambridge
Enplegatzailea(k)	Cambridgeko Unibertsitatea  2018) Faculty of Mathematics, University of Cambridge (en)  (1962 -  1965) Gonville and Caius College (en)  (1965 -  1969) Kaliforniako Teknologia Institutua  (1970eko abuztuaren 14a -  1975eko irailaren 3a) Perimeter Institute for Theoretical Physics (en)  (2008 -  2018)
Lan nabarmenak	ikusi Denboraren historia laburra Black Holes and Baby Universes and Other Essays (en) The Universe in a Nutshell (en) On the Shoulders of Giants (en) God Created the Integers (en) The Dreams That Stuff Is Made of: The Most Astounding Papers of Quantum Physics and How They Shook the Scientific World (en) My Brief History (en)
Jasotako sariak	ikusi Albert Einstein domina  (1979) Fisikako Wolf Saria  (1988) Copley Domina  (2006) Askatasunaren Domina Presidentziala  (2009) Special Breakthrough Prize in Fundamental Physics  (2013) Companion of Honour  (1989) Eddington Medal  (1975) Astronomiako Errege elkartearen urrezko domina  (1985) Britainiar Inperioko Ordenaren komendadorea  (1982ko otsailaren 23a) Naylor Prize and Lectureship  (1999) Oskar Klein Medal  (2003) Hughes Domina  (1976) Royal Society Science Books Prize  (2002) Albert Medal  (1999) Michelson–Morley Award  (2003) Fonseca Prize  (2008) Pius XI Medal  (1975eko apirilaren 17a) Maxwell Medal and Prize  (1976) IOP Dirac Medal  (1987) Adams Saria  (1966) Andrew Gemant Award  (1998) The James Smithson Bicentennial Medal  (2005) NSS Robert A. Heinlein Memorial Award  (2012) Elkartasunaren Asturiasko Printzesa sari  (1989) honorary doctor of Harvard University  (1990) Honorary doctor of the University of Oxford  (1978) Marcel Grossmann Award : ICRANet (en)  (1991ko ekaina) Franklin domina  (1981) BBVA Foundation Frontiers of Knowledge Award  (2015) Bodley Domina  (2015) Gold medal of the Spanish National Research Council  (1989) Albert Einstein Award  (1978) Arte Errege Elkarteko Kide Princetongo Unibertsitateko honoris causa doktoregoa honorary doctorate from the University of Cambridge  (1989) Dannie Heineman Prize for Mathematical Physics  (1976, 1976) Lilienfeld Prize  (1999, 1999) Asturiasko Printzea Sariak Breakthrough Prize in Fundamental Physics Royal Societyko kidea  (1974) Member of the National Academy of Sciences of the United States  (1992) Britainiar Inperioko Ordena Order of the Companions of Honour
Influentziak	Dikran Tahta (en) , Paul Dirac, Bertrand Russell, Karl Popper, Andrei Linde (en) , Jakov Zeldovitx eta Albert Einstein
Kidetza	Royal Society of Arts (en) Zientzien Pontifize-Akademia Amerikako Sozietate Filosofikoa Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala Royal Society Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Starmus Festival (en)
Mugimendua	ateismoa
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	baliorik ez
Alderdi politikoa	baliorik ez
hawking.org.uk

Stephen William Hawking [stiːvən ˈhɔːkɪŋ]^ⓘ (Oxford, Ingalaterra, 1942ko urtarrilaren 8a - Cambridge, 2018ko martxoaren 14a^[1]) fisikaria eta astronomoa izan zen, bere garaiko ospetsuenetakoa. Hainbat zientzia arlotan egindako ekarpenei esker sari ugari jaso zituen; aipagarrienak, hamabi honoris causa doktoretzak jaso zituen.

Bere lanik garrantzitsuenak, Roger Penroserekin batera, erlatibitate orokorraren esparruan espazio-denborazko berezitasunei buruzko teoremak izan ziren. Baita zulo beltzek erradiazioa igorritzen zutela aldarrikatu zuten, gaur egun Hawkingen erradiazioa bezala ezagutzen dena (edo batzuetan Bekenstein-Hawking erradiazioa). Ezaugarri aipagarrienetako bat eztabaida zientifikoari egindako ekarpena izan zen, beste zientzialariekin apustuak eginez.

Londresko Royal Societyko, Zientzien Akademia Pontifizioko (Vatikano hirian) eta Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionalako kidea zen. Cambridgeko Unibertsitateko Matematikako Lukasiar Katedraren (Lucasian Chair of Mathematics) titularra izan zen 1979tik 2009ra (erretiratu zen arte).

Britainiar Inperioko Ordena (CBE gradua) irabazi zuen 1982an. 1989an, Elkartasunaren Asturiasko Printzea Saria; 2006an, Copley Domina; Askatasunaren Domina 2008an eta BBVA Fundazioaren Jakintzaren Mugak saria 2015ean.

Bi aldiz egon zen ezkonduta eta hiru seme-alaba izan zituen. Bere lehen ezkontza baino lehen, 21 urterekin, alboko esklerosi amiotrofikoa (ELA) diagnostikatu zioten. Urteak joan ahala bere egoera larriagotzen joan zen, ia erabat geldituta utzi arte. Dieta berezi bat hasi behar izan zuen irensteko zailtasun handiak zituelako. Gaixotasun hau duen pertsonarik zaharrena izan da, batez besteko bizi itxaropena 14 hilabete izanez 55 urte bizirik iraun zituelako.

Bere bizitzako azken urteetan aulki elektriko gurpildun bat erabili zuen, bai eta hitz egiteko balio zion ordenagailu bat ere. Horrek ez zion galarazi fenomeno astronomikoak ikertu eta dibulgazio liburuak idaztea, eta mundu osoko fisikari garrantzitsuenetakoa zen.

Liburu dibulgatiboen egile bezala salmenta arrakasta izugarriak lortu zituen. Bertan bere teoriei eta kosmologiari buruz eztabaidatzen du. Adibidez Denboraren historia laburra, 1988an argitaratua, The Sunday Times-ren bestsellers-en zerrendan egon zena; Denboraren historia laburragoa, 2005koa, Leonard Mlodinow-ekin batera egin zuen eta unibertsoaren historia modu erraz batean azaltzen saiatu zenez, denboraren historialaria edo unibertsoaren historialaria deitzen zioten.

Hawkingen lehen emazteak idatzitako memorietatik, The Theory of Everything («guztiaren teoria») film biografikoa egin zen 2014an.^[2] Unibertsitateko karreraren hasiera, bere gaixotasunaren hastapenak eta bere lehen ezkontza ageri dira film horretan.

1. ↑ «Stephen Hawking hil da» Berria 2018-03-14 (Noiz kontsultatua: 2018-03-14).
2. ↑ «The Theory of Everything (2014) - Azpitituluak euskaraz» Azpitituluak.com (Noiz kontsultatua: 2018-03-14).