Tang dinastia

Tang dinastia 唐
618 – 907
Monarkia
Tang dinastiaren lurrak 700 inguruan
Geografia
Hiriburua	Chang'an (618–904) Luoyang (904–907)
Biztanleria	IX. mendean 80.000.000
Azalera	715ean 5.400.000 km²
Kultura
Hizkuntza(k)	Txinera
Erlijioa	Budismoa (Txinatar zein Tibetarra), Taoismoa, Konfuzianismoa, Txinatar erlijioa
Historia
← Aurrekoa Sui dinastia Ondorengoa → Bost dinastiak

Tang dinastiak 618tik 907ra nahiko era ordenatuan agindu zuen Txina osoan.^[1]

618an Li Yuanek boterea hartu zuen Gaozu enperadore moduan, Tang dinastia ezarriz. 624an bere semeetako batek bere bi anaiak erail zituen Xuawuren atean, Chang'anen eta aitaren abdikazioa behartu ondoren bigarren Tang enperadore bilakatu zen, Taizong.

Aitaren eta semearen konkubina izan zen emakume batek botere handia hartu eta Zhongzong bere seme eta tronurako ondorengoa erditik kendu ondoren Wu enperatriz izendatu zuten, Txinako historian egon den goi agintari emakumezko bakarra. Emakume hau Zhou dinastiako kidea zen eta urte horietan bere dinastia berrezarri zuen. Hala ere 705ean Zhongzongek bere ama tronutik kendu eta Tang dinastia berrezarri zuen. Honek barne borrokak sortu zituen eta azkenean Xuanzong enperadoreak lortu zuen boterea, Tang dinastiakoa.

Arazo guzti hauek kontutan izanda ere Txinako historiako garairik oparoena izan zen. Xinjiang probintzia erreinuan batu zen eta honek Txinaren tamaina Qing dinastian egongo zen tamainara heldu arte inoiz egon zen handiena izan zen.

755an An Lushaneko matxinadak estatuaren boterea izugarri murriztu zuen. Bere eragina mendetan nabaritu zen eta uigur eta tibetar herriei kontsezioak eman behar izan zizkieten, Txinaren errekurtsoak gutxiagotuz.

X. mendean desagertu zen dinastia. 904an Zhu Wenek Chang'an konkistatu zuen eta 907an azken Tang enperadorea erail, Liang dinastia aldarrikatuz.

1. ↑ «Bost dinastien eta hamar erresumen garaia» Google Arts & Culture (Noiz kontsultatua: 2022-01-27).