Tintoretto

Tintoretto
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Venezia, 1519
Herrialdea	Veneziako Errepublika
Heriotza	Venezia, 1594ko maiatzaren 31 (74/75 urte)
Hobiratze lekua	Madonna dell'Orto (en)
Familia
Ezkontidea(k)	Faustina de Vescovi (en)
Seme-alabak	ikusi Marietta Robusti Domenico Tintoretto Marco Tintoretto (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	italiera
Irakaslea(k)	Tiziano Bonifazio Veronese (en)
Ikaslea(k)	ikusi Ludovico Carracci
Jarduerak
Jarduerak	margolaria, arkitektura proiektuen marrazkilaria eta artista bisuala
Lantokia(k)	Venezia
Lan nabarmenak	ikusi San Rokeren gorestea Gurutziltzatzea Oin garbiketa
Kidetza	Accademia delle Arti del Disegno (en)
Mugimendua	manierismoa Veneziako eskola
Genero artistikoa	Veneziako eskola pizkundea margolaritza erlijiosoa margolaritza mitologikoa allegory (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa

Tintoretto,^[1] benetako izenez Jacopo Comin (Venezia, 1518ko irailak 29-Venezia, 1594ko maiatzak 31) veneziako eskolako margolari handienetako bat eta, beharbada, Italiar pizkundeko azken margolari handia izan zen. Dekorazioa ere landu zuen, eta mosaiko lanetarako proiektuak egin zituen. Gaztea zenean Jacopo Robusti ezizena jaso zuen, bere aitak Paduako ateak tropa inperialen aurka oso suhartsu defendatu baitzituen. Bere benetako abizena Comin zela berriki aurkitu zuen Pradoko Museoko Italiar Margolaritza departamenduko nagusi Miguel Falomirrek, eta 2007an publiko egin zen, museo horretan eginiko Tintorettoren erretrospektibaren kariaz^[2].

Tizianoren klasizismotik urrundu eta inspirazio eta indar handiagoko lanak egin zituen, Manierismoaren antiklasizismoa Pizkundearen dotoretasunarekin bateratuz. Perspektiba eta konposizio konplexuek, irudi guztiz bihurriek eta argiaren erabilera dramatikoak (argi apal batek hartzen ditu Tintorettoren obra guztiak, eta kolore biziagoek nabarmentzen dituzte irudi nagusiak gainerako elementuetatik) barrokoko artearen aurrekari bihurtzen dute. Margotzeko zuen energia bikaina eta grinagatik Il Furioso ezizena jaso zuen.

Mitologia, historia, alegoriak eta erlijioa izan zituen gai nagusiak, eta erretratu bikainak egin zituen. Azken afaria, San Markoren gorpuaren lekualdatzea, Egiptoko ihesaldia, Paradisua eta Gurutziltzatzea ditu, besteak beste, obra nagusiak. Bestalde, Tintorettok guztiz bat egin zuen bere garaiko Veneziako gizartearekin, XVI. mendearen bigarren erdian askatasun zibil eta erlijiosoaren alde egin baitzuen. XVIII. eta XIX. mendeko artistek ez ikusia egin zioten, baina kritika modernoak ostera aitortu dio Tintorettoren obrari bere balio guztia, gainerako manieristenari bezala.

Jean-Paul Sartrek zenbait saiakera idatzi zituen Tintorettori buruz.

1. ↑ Euskaltzaindia. (PDF) 185. arauaː Errenazimentuko pertsona-izenak. .
2. ↑ El más terrible cerebro que ha tenido nunca la pintura Abc.es.