Litografy

Skiednis fan de boekdrukkeunst
Blokdruk	200 f.Kr.
Losse letters	1040
Drukparse	1453
Ets	± 1515
Mezzotint	1642
Akwatint	1772
Litografy	1796
Gromolitografy	1837
Rotaasjeparse	1843
Stinsel	1869
Leadsetten	1884
Mimeograaf	1886
Kopiearapparaat	1907
Seefdruk	1910
Matrizedruk	1923
Kserografy	1938
Fotosetwurk	1949
Inket(snjit)printer	1951
Kleurstofsublimaasjedruk	1957
Matriks(nulle)printer	1968
Laser(ljocht)printer	1969
Termoprinter	± 1972
3D-printer	1984
Digitale printer	1993

Litografy is in grafyske technyk, dy’t by de flakdruk heart. It wurd is ôflaat fan de Grykske wurden λίθος lithos (stien) en γράφειν grafein (tekenje/skriuwe) en betsjut stiendruk.

Litografy makket gebrûk fan it fet yn it tekenmateriaal en yn de drukinket. As drager fan de tekening moat in beskaat soarte kalkstien of (tsjintwurdich) in coate metalen plaat. As de tekening ôf is, wurdt de stien wiet holden en it tekenmateriaal ferfongen troch drukinket. Mei in parse wurd de beïnke tekening oerbrocht op papier.

De litografy is tusken 1794 en 1798 stal jûn troch Alois Senefelder. Hy socht in manier om syn skreaune toanielstikjes fermannichfâldigje te kinnen. It earste kommersjele súkses helle er ein 18e iuw mei it útjaan fan blêdmuzyk. Nei allerhande eksperiminten fûn er by tafal út dat Solnhofener kalkstien by útstek as byld- en tekstdrager funksjonearje koe. It tafal wol dat er yn Beieren wenne, Súd-Dútslân, dêr’t dy ‘suvere’ kalkstien út de folop foarhannen wie.