Tobit (bibelboek)

Tobit, yn it Hebriuwsk: טובי, Ṭovi (helenisearre en latinisearre ta Tobias), is in deuterokanonyk of apokryf boek fan 'e Bibel. Gjin inkele streaming fan it joadendom erkent it as kanonyk, en it heart dus net ta de joadske Tenach. Wat it kristendom oanbelanget, wurdt Tobit troch alle protestantske tsjerken as apokryf beskôge. Allinne de Anglikaanske Tsjerke lit it as regel ôfprintsje yn syn bibels, mar ûnder it betingst dat it net bedoeld is om 'e tsjerklike lear op te basearjen (dus inkeld foar de nijsgjirrigens). Yn 'e bibels fan oare protestantske denominaasjes wurdt it soms (mar lang net altyd) ek wol werjûn as nuttige mar opsjonele taheakke oan it Alde Testamint. Dat is bgl. it gefal yn 'e Nije Fryske Bibeloersetting fan 1978, wêryn't it as trêde fan tolve apokrife bylagen tafoege is.

De Roomsk-Katolike Tsjerke, lykwols, rekkenet Tobit wol deeglik ta de kanon, sa't yn 397 fêstlein is troch it Konsylje fan Kartago, en nochris befêstige yn 1546, troch it Konsylje fan Trinte. Yn roomske bibels makket Tobit sadwaande gewoan ûnderdiel út fan it Alde Testamint, en folget it daliks op Nehemia. Itselde is it gefal yn 'e kanons fan 'e eastersk-otterdokse en oriïntaalsk-otterdokse tsjerken (lykas de Gryksk-Otterdokse, de Russysk-Otterdokse, de Georgysk-Otterdokse, de Armeensk-Otterdokse, de Syrysk-Otterdokse, de Etiopysk-Otterdokse en de Koptyske Tsjerke).

Tobit is in novelle dy't it libben fan 'e fromme joad Tobit beskriuwt. De tekst is inkeld oerlevere yn twa Aldgrykske foarmen út ûnderskate ferzjes fan 'e Septuaginta: in koarteren, dy't wol Gryksk I neamd wurdt, en dy't û.o. fûn wurde kin yn 'e Codex Vaticanus, de Codex Alexandrinus en de Codex Venetus, en Gryksk II, dy't 1700 wurden langer is, en dy't yn 'e Codex Sinaiticus stiet. Hoewol't it ferhaal spilet yn 'e achste iuw f.Kr., en de tradysje hawwe wol dat it ek yn dy tiid skreaun is, giet men der no fanút dat Tobit it wurk is fan in anonime auteur út 'e twadde iuw f.Kr., en dat de oarspronklike tekst yn it Arameesk steld wie. Yn 1952 waarden yn Grot IV te Qumran, mank de Deade-Seerôlen, fjouwer fragmintaryske ferzjes fan Tobit yn it Arameesk en ien yn it Hebriuwsk fûn. Dy lykje benammen oerien te kommen mei de langere Gryksk II-foarm. Fan 1966 ôf binne sadwaande de measte oersettings fan Tobit op dy langere ferzje basearre.