Arco (arquitectura)

Arco, do latín arcus, derivado do indoeuropeo arkw,^[1] é o elemento construtivo de directriz en forma curvadá ou poligonal, que salva o espazo aberto entre dous piares ou muros transmitindo toda a carga que soporta aos apoios, mediante unha forza oblicua que se denomina impulso.

En arquitectura sempre se presentou ou problema de salvar os vans entre dous apoios; antes dá invención do formigón armado e dás vigas de aceiro, o modo máis sinxelo de facelo era mediante unha soa peza, o lintel, que podía ser de madeira ou de pedra e, cando non había pezas do tamaño requirido, mediante varias pezas pequenas, trabadas de modo que poidan resistir as cargas que gravitan sobre o van.

Funcionalmente un arco realizase nun lenzo dun muro como coroación dunha abertura ou van.^[2] Tradicionalmente un arco está composto por pezas (feitas de pedra tallada, ladrillo ou adobe) denominadas doelas que traballan sempre a compresión e pode adoptar formas curvas diversas. Este tipo de elemento construtivo é moi útil cando se desexa salvar espazos relativamente grandes mediante o aparello de pezas de reducidas dimensións.

A pesar de ser un elemento sinxelo, e que aparece de forma natural na construción de estruturas desde antigo, o seu funcionamento non foi estudado cientificamente ata o primeiro terzo do século XIX. Con anterioridade, para o seu deseño empregábanse métodos empíricos xeométricos que determinaban o grosor dos estribos, ou da resistencia necesaria dos machóns. Estes métodos construtivos carecían de fundamento científico e baseábanse na capacidade sobredimensionada das estruturas de soporte, xeralmente os estribos.^[3] ou o uso de tirantes. O nacemento de novos estudos a mediados do século XIX resolveu en gran medida a teoría do arco, do seu traballo, e das causas da súa esborralle. O emprego de novos materiais construtivos, a comezos do século XX, como era o ferro, o aceiro e o formigón armado permitiu igualmente a construción de arcos continuos de gran tamaño,^[4] recaendo a súa construción máis na área da enxeñería que no da arquitectura.

1. ↑ Muy interesante 2010 No. 08, páx. 22.
2. ↑ Moreno García, Francisco (2004). Arcos y Bóvedas (primeira ed.). Barcelona: Ediciones CEAC. 
3. ↑ Herbert A., Mann (1964). MIT Press, ed. A History of Civil Engineering: An Outline from Ancient to Modern Times (primeira ed.). ISBN 0262690055. 
4. ↑ Airy, Wilfrid (1870). Engineering, ed. Iron arches: The practical theory of the continuous arch (en inglés) (primeira ed.). Londres. Consultado o 6 de outubro do 2023.