Himalaia

Himalaia
Unha sección da cordilleira do Himalaia que mostra o monte Everest e os picos circundantes vistos desde a Estación Espacial Internacional mirando cara ao sur-sueste sobre a meseta tibetana. Pódense ver catro dos catorce oitomil do mundo, montañas de máis de 8.000 metros, Makalu (8.462 m), Everest (8.849 m), Kanchenjunga (8.586 m) e Lhotse (8.516 m).
Localización
Continente/s	Asia
País/es	Nepal Bután China India
Rexión	Asia Meridional
Coordenadas	27°59′17.0″N 86°55′31.0″L / 27.988056, -86.925278Coordenadas: 27°59′17.0″N 86°55′31.0″L / 27.988056, -86.925278
Datos
Principais cumes	Monte Everest
Cota	8846 m msnm
Lonxitude	2600 km
Ancho	350 km
Orientación	leste/oeste
Tipo	Oroxenia
Ríos	Río Indo Río Ganxes Río Brahmaputra Río Yangtzé
v c e

O Himalaia^[1](do sánscrito हिमालय, himālaia [pr. jimaalaia], onde hima, ‘neve’, e ālaya, ‘morada’, ‘lugar’)^[2] (ou Himalaias) é unha cordilleira asiática que separa o subcontinente indio do vasto planalto tibetano (agora parte da China) no norte. A cordilleira himalaia conta con dez das catorce cimas de máis de 8000 metros de altura, incluíndo o Everest, cos seus 8848 msnm, a montaña máis alta do planeta. Máis de 100 montañas que superan os 7.200 m de altitude atópanse na cordilleira do Himalaia. O pico máis alto fóra de Asia (o Aconcagua, nos Andes) ten 6.961 m de altura.

O Himalaia linda ou atravesa cinco países: Bután, India, Nepal, China e Paquistán. A soberanía da zona de distribución na rexión de Caxemira está disputada entre a India, Paquistán e a China.^[3] A cordilleira do Himalaia limita ao noroeste coas cordilleiras Karakorum e Hindu Kush, ao norte coa meseta tibetana e ao sur coa chaira indoganxética. Algúns dos principais ríos do mundo, o Indo, o Ganxes e o Tsangpo–Brahmaputra, teñen as súas fontes nas proximidades do Himalaia, e a súa conca de drenaxe combinada alberga a uns 600 millóns de persoas; 53 millóns de persoas viven no Himalaia.^[4] O Himalaia moldeou profundamente as culturas do sur da Asia e do Tíbet. Moitos picos do Himalaia son sagrados no hinduísmo e no budismo; os cumios de varias montañas—Kanchenjunga, Gangkhar Puensum, Machapuchare, Nanda Devi e Kailash na cordilleira Transhimalaia tibetana— están prohibidos aos escaladores.

Levantada pola subdución da placa tectónica india baixo a placa eurasiática, a cordilleira do Himalaia esténdese de oeste-noroeste o leste-sueste nun arco de 2 400 km (1 500 mi) de lonxitude.^[5] A súa punta máis occidental, Nanga Parbat, atópase xusto ao sur da curva máis ao norte do río Indo. A súa punta máis oriental, Namcha Barwa, atópase inmediatamente ao oeste da gran curva do río Yarlung Tsangpo. O rango varía en ancho de 350 km (220 mi) no oeste a 150 km (93 mi) no leste.^[6]

1. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para Sherpa. (información oculta no exemplo para a 1ª acepción do termo),
2. ↑ "Himalaya" (en castelán). Consultado o 5 de agosto do 2022. Etimoloxía de Himalaia 
3. ↑ Bishop, Barry. "Himalayas (mountains, Asia)". Encyclopaedia Britannica. Consultado o 6 de agosto do 2022. 
4. ↑ A.P. Dimri; B. Bookhagen; M. Stoffel; T. Yasunari (8 de novembro de 2019). Himalayan Weather and Climate and their Impact on the Environment. Springer Nature. p. 380. ISBN 978-3-030-29684-1. 
5. ↑ Wadia, D. N. (1931). "The syntaxis of the northwest Himalaya: its rocks, tectonics and orogeny". Record Geol. Survey of India 65 (2): 189–220. 
6. ↑ Apollo, M. (2017). "Chapter 9: The population of Himalayan regions – by the numbers: Past, present and future". En Efe, R.; Öztürk, M. Contemporary Studies in Environment and Tourism. Cambridge Scholars Publishing. pp. 143–159.