Pobo mapuche

Pobo mapuche
Muller mapuche de Chile.
Poboación
Poboación total: c  1 900 000
Rexións principais:
Chile	1 745 147 (2017)[1]
Arxentina	205 009 (2010)[2]
Aspectos culturais
Lingua	Lingua mapuche e castelán
Relixión	Cristianismo (Católico e Evanxélico) adaptado ás crenzas tradicionais da relixión mapuche
Grupos relacionados	Picunches e huilliches

Os mapuches^[3] son un grupo indíxena americano que habitan no sur-centro de Chile e no suroeste da Arxentina. Constitúen un grupo étnico composto por varios grupos que comparten unha estrutura social, relixiosa e económica comúns, así como un patrimonio lingüístico común. A súa influencia estendíase entre o río Aconcagua e o arquipélago de Chiloé, e máis tarde cara ao leste da Pampa arxentina. Os mapuches representan aproximadamente o 4% da poboación chilena,^[4] e están particularmente concentrados na rexión de Araucanía e en Santiago de Chile.

O termo mapuche pode referirse a todo o grupo de picunches (xente do norte), huilliches (xente do sur) e moluches ou nguluches da Araucania, ou exclusivamente ós moluches ou nguluches da Araucania. A economía tradicional mapuche baséase na agricultura, a súa organización social tradicional componse de grandes familias, baixo a dirección dun "lonko" ou xefe, aínda que en tempos de guerra, uníanse en grandes grupos e elixían un toqui (do mapudungun toki, que significa machado, ou portador do machado) para lideralos.

A pesar de que os mapuches se mesturaron cos españois durante a época colonial dando orixe a un gran grupo de mestizos na sociedade mapuche de Chile en Araucania e Patagonia, este pobo mantívose independente ata a Ocupación chilena de Araucania e a Conquista do Deserto da Arxentina no século XIX. Hoxe en día, moitas comunidades mapuches están involucradas no chamado conflito mapuche, que reivindica a defensa dos seus dereitos e a devolución das súas terras tanto na Arxentina como en Chile.

1. ↑ "20127census". Censo2017.cl. Arquivado dende o orixinal o 25 de xaneiro de 2019. Consultado o 1 de marzo de 2019. 
2. ↑ "Censo Nacional de Población, Hogares y Viviendas 2010: Resultados definitivos: Serie B N^o 2: Tomo 1" (PDF) (en castelçán). INDEC. p. 281. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 08 de decembro de 2015. Consultado o 5 de decembro de 2015. 
3. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para mapuche.
4. ↑ http://www.ine.cl/cd2002/sintesiscensal.pdf