Metonymia

Homerus caecus fuisse fertur.
Homerus etiam hodie legitur.

Metonymia[1] (Graece μετωνυμία 'transnominatio'[2]) est figura loquendi talis, qua notio quaedam non suo nomine significetur sed alio nomine notionem propinquam et finitimam significanti. Antiqui figuras loquendi non solum quasi stellas orationem inlustrare putabant,[3] sed etiam brevitatis causa metonymia usi sunt; nam expeditius est dicere:

Optime institutum est, ut ab Homero atque Vergilio lectio inciperet.     (Quint. Inst. 1.8.5)

quam "... ut ab Iliade et Odyssea atque Aeneide et Georgicis lectio inciperet". Quod est exemplum metonymiae qualitativae. Sed metonymiae duo sunt genera.[4] Metonymia quantitativa, quae usitate synecdoche dicitur, hoc ostenditur exemplo:

Ac sine funibus / vix durare carinae / possint imperiosius / aequor?     (Hor. Carm. 1.14.6-9)

ubi carina pro nave dicitur. Quae figura etiam pars pro toto appellatur.

"O navis, referent in mare te novi fluctus" (Horatius, carm. 1.14.1-2).
Carina, navis pars, qua poëtae interdum totam navem designant.
  1. Quint. Inst. 1.8.23 "Metonymia quae est nominis pro nomine positio".
  2. Beda 612,29.
  3. Cic. Orat. 92.
  4. Lausberg (2008: §568 et §572).

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search