's-Hertogenbosch

Dit artikel gaat over de stad. Zie 's-Hertogenbosch (gemeente) voor de gemeente en 's-Hertogenbosch (doorverwijspagina) voor andere betekenissen.

's-Hertogenbosch
Den Bosch

Stad in Nederland
De Parade met de Sint-Janskathedraal (2013)
(Details) (Details)
Situering
Provincie	Noord-Brabant Noord-Brabant
Gemeente	's-Hertogenbosch 's-Hertogenbosch
Coördinaten	51° 41′ NB, 5° 18′ OL
Algemeen
Oppervlakte	60,7[1] km²
- land	53,41[1] km²
- water	7,31[1] km²
Inwoners (2023-01-01)	112.850[1] (1.859 inw./km²)
Hoogte	6,5 m
Inwonersnaam	Bosschenaar
Woning­voorraad	56.100 woningen[1]
Overig
Netnummer	073
Woonplaatscode	1595
Belangrijke verkeersaders	A2 A59 A65, N279, RING Zuid-Willemsvaart, Staatslijn H, Brabantse Lijn
Stadsrechten	1185
COROP-gebied	Noordoost-Brabant
Website	Officiële website
Foto's
Het stadhuis van 's-Hertogenbosch
Binnendieze
Hoofdgebouw Brabanthallen
Portaal    Nederland

's-Hertogenbosch (uitspraak^ⓘ), officieus Den Bosch genoemd, is de hoofdstad van de provincie Noord-Brabant. Tevens is het de hoofdplaats van de gemeente 's-Hertogenbosch.

De stad draagt de bijnaam 'Moerasdraak'. Deze naam heeft de stad overgehouden aan haar rol in de Tachtigjarige Oorlog. 's-Hertogenbosch was toen een vestingstad omringd door moeras zoals Het Bossche Broek en de Moerputten, waardoor de stad 'onneembaar' werd geacht.

De stad ligt aan vier rivieren, de Maas, de Aa, de Dommel en de Dieze.

In 2019 telde de gemeente 154.220 inwoners en is daarmee de 4e stad van Noord-Brabant. 's-Hertogenbosch vormt met de andere vier grote Brabantse steden en omliggende gebieden metropoolregio BrabantStad, een gebied met ongeveer 1,8 miljoen inwoners dat sterk georiënteerd is op de voorzieningen en werkgelegenheid in de vijf steden.

In het noordelijke deel van het Hertogdom Brabant lagen in de twaalfde eeuw nog geen grote steden. Om het groeiende hertogdom goed te kunnen besturen was ook een hoofdstad in het noordelijke deel nodig. Rond 1160 werd Den Bosch het bestuurlijk centrum in het noorden van het Hertogdom. In 1184 ontving het stadsrechten van Godfried III.

In de Sint-Janskathedraal zetelt bisdom 's-Hertogenbosch. De stad is (minstens) vanaf 1380 een populair pelgrimsoord door de Zoete Lieve Vrouw van Den Bosch.^[2] Als bestuurder van de Meierij, werd ’s-Hertogenbosch een van de vier hoofdsteden van het Hertogdom Brabant.

De stad was na het voltooien van de tweede omwalling, eind 14e eeuw, de grootste stad in inwoneraantal op het grondgebied van het huidige Nederland.^[3] Lange tijd heeft de stad gefunctioneerd als garnizoensstad. De bastions, vestingwerken en het historisch centrum zijn beschermd erfgoed.

Bezienswaardigheden en attracties in ’s-Hertogenbosch zijn het Museumkwartier, de Sint-Janskathedraal, het Zwanenbroedershuis, het Jheronimus Bosch Art Center, Museum Slager, de Moriaan, de Binnendieze, de Parade, het Sportiom, de Brabanthallen, de Drakenfontein, de bolwoningen, het Bossche Stadhuis en de Vestingwerken van 's-Hertogenbosch.

1. ↑ ^{a b c d e} Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen
2. ↑ 's-Hertogenbosch als Pelgrimsoord
3. ↑ Reinout Rutte, Jaap Evert Abrahamse, David Hamers, Marcel IJsselstijn, Yvonne van Mil (2014). Atlas van de verstedelijking in Nederland. THOTH, 98, 176. ISBN 9789068686159.