Bepaling van gesteldheid

Een bepaling van gesteldheid is een zinsdeel. Het wordt binnen de redekundige ontleding tot de moeilijke gevallen gerekend. Er is dan ook een tamelijk uitgebreide behandeling nodig.

De bepaling van gesteldheid is ambivalent van karakter, men spreekt daarom ook wel van een dubbelverbonden bepaling. Dit onderscheidt haar van andere zinsdelen:

• Zij voegt nadere informatie toe over de handeling die in het gezegde tot uitdrukking komt.
  (In dat opzicht is zij vergelijkbaar met een bijwoordelijke bepaling.)
• Tegelijkertijd verwijst zij naar hetzij het onderwerp, hetzij het lijdend voorwerp van de zin.
  (In dat opzicht is zij vergelijkbaar met een bijvoeglijke bepaling.)
  In de volgende voorbeelden wordt steeds aangegeven of de bepaling van gesteldheid bij het onderwerp [O] hoort of bij het lijdend voorwerp [L].

In sectie 1 van dit artikel worden algemene kenmerken van de bepaling van gesteldheid besproken. In sectie 2 komen de verschillende typen ter sprake. Het Nederlands wordt als uitgangspunt genomen, ook al komt de bepaling van gesteldheid in de meeste talen voor. De bepaling van gesteldheid is vet getypt, het relevante onderwerp of lijdend voorwerp onderstreept, het gezegde cursief.