Christendom in China

Het christendom is in China een van de in het land aanwezige wereldgodsdiensten die van buiten China geïntroduceerd werden. Het arriveerde na het boeddhisme ten tijde van de Tang-dynastie, in dezelfde periode als de islam. Een verschil met de islam is, dat het christendom na de eerste introductie in China – in de zevende eeuw – hier meerdere malen gedurende perioden van eeuwen afwezig is geweest. De islam groeide in China door vestiging van Arabische handelaren en vooral migratie van islamitische groepen uit Centraal-Azië. Daarnaast werden vanaf de achttiende eeuw islamitische gebieden door verovering aan het keizerrijk toegevoegd. Personen in China werden veel minder christen door geboorte, maar vooral door bekering tot het christendom in een vaak vijandige omgeving. Een doop als het eind van het bekeringsproces moest in de meeste gevallen door een niet-Chinees worden verricht.

Het christendom heeft in de Chinese culturele ontwikkeling maar een zeer beperkte rol gespeeld. Het christendom is er in de loop van de geschiedenis – op enkele uitzonderingen na – ook niet in geslaagd om personen uit de elite van het land aan zich te binden. Pas na 1980 is een ontwikkeling van enige omvang te zien van toetreding tot christelijke kerken door mensen uit de middenklasse.

In termen van percentages van de totale bevolking is de omvang van het christendom in China bescheiden. In absolute aantallen is het na 1980 echter zeer aanzienlijk gegroeid. Ook de officiële cijfers van de Chinese overheid geven aan, dat het christendom inmiddels de islam gepasseerd is in aantal gelovigen. Het is vooral het protestantisme dat voor die groei heeft gezorgd. De meeste studies van onafhankelijke instituten komen uit op aantallen tussen de 25.000.000 en 40.000.000 protestanten aan het begin van het tweede decennium van de eenentwintigste eeuw. Bij aanname van de laatste raming is China na de Verenigde Staten in absolute aantallen het land met het grootste aantal protestanten. Een aantal van die studies gaat ook uit van een jaarlijkse groei van het aantal gelovigen van omstreeks 5 %.

Ook binnen het Chinese protestantisme zijn meerdere stromingen aanwezig. Meer in het algemeen kenmerkt het zich echter door sterk evangelicale opvattingen en is het in aanzienlijke mate beïnvloed door het pentecostalisme.

Vanaf de dertiende eeuw was kennis in Europa over China vrijwel geheel gebaseerd op beschrijvingen van missionarissen. Tot aan de ontbinding van hun orde in 1773 waren alle vertalingen in Europese talen van de Chinese klassieken door jezuïeten gemaakt. Met name in de achttiende eeuw leidden die geschriften tot veel debat tussen Europese denkers en schrijvers. De meeste hedendaagse historici zien overigens geen blijvende Chinese invloed op de ontwikkeling van de Europese cultuur en constateren dat de meeste Europese denkers en schrijvers de informatie uit China zorgvuldig selecteerden om daarmee vooral hun eigen reeds gevormde ideeën te ondersteunen.

Vanaf begin negentiende eeuw publiceerden ook protestantse zendelingen over de Chinese samenleving en cultuur. Hiermee werd de basis gelegd voor de sinologie als wetenschap. Hoewel de jezuïeten al veel delen van de Bijbel in het Chinees hadden vertaald, waren het zendelingen die de eerste vertalingen van de volledige Bijbel uitgaven. Zending en missie brachten in de negentiende eeuw de moderne medische wetenschap naar China en stichtten onder meer ziekenhuizen en onderwijsinstituten.