Coelacanten

Coelacanten; Fossiel voorkomen: Vroeg-Devoon – heden
	Een geconserveerd exemplaar van de gewone coelacant, gevangen in 1947
	Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Superklasse:	Osteichthyes (Beenvisachtigen)
Klasse:	Sarcopterygii (Kwastvinnigen)
Orde:	Coelacanthiformes (Coelacantachtigen)
	Familie
	Latimeriidae; Smith, 1939
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Coelacanten op Wikispecies
	(en) World Register of Marine Species
Portaal	Biologie

Coelacanten (Latimeriidae) zijn een familie van kwastvinnige vissen waarvan de soorten, op twee moderne na, alleen als fossiel bekend zijn. De beide recente soorten worden beide in het geslacht Latimeria geplaatst: de gewone coelacant (Latimeria chalumnae) uit het westen van de Indische Oceaan, en de Indonesische coelacant (Latimeria menadoensis) uit de kustwateren rond Celebes. Mogelijk vormen de populaties rond Zuid-Afrika een derde soort.

Coelacanten zijn zeer vroeg in de evolutie afgesplitst van andere kwastvinnigen, wat betekent dat ze nauwer verwant zijn aan longvissen en viervoeters (amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren) dan aan de straalvinnigen. De coelacanten worden vaak beschouwd als levende fossielen omdat ze de enige nog levende vertegenwoordigers zijn van een verder uitgestorven vissengroep.^[1] Hoewel het lichaam vaak als 'primitief' wordt aangeduid, blijkt uit fylogenetische analyses dat hun lichaam in de loop van de evolutie niet onveranderd is gebleven.^[2]^[3]

Andere kwastvinnigen die verwant zijn aan de coelacanten maar al sinds het Devoon zijn uitgestorven, zijn de Osteolepiformes, Porolepiformes en Panderichthys. Natuuronderzoekers gingen ervan uit dat ook de coelacanten uitgestorven zouden moeten zijn in het Krijt, ongeveer 66 miljoen jaar geleden, maar ze werden in 1938 herontdekt in de kustwateren van Zuid-Afrika.^[4]

↑ ^a ^b (en) Johanson, Z., Long, J. A, Talent, J. A, Janvier, P., Warren, J. W (2006). Oldest coelacanth, from the Early Devonian of Australia. Biology Letters 2 (3): 443–6. PMID 17148426. DOI: 10.1098/rsbl.2006.0470.
↑ (en) (2007). First discovery of a primitive coelacanth fin fills a major gap in the evolution of lobed fins and limbs. Evolution & Development 9 (4): 329–37. PMID 17651357. DOI: 10.1111/j.1525-142X.2007.00169.x.
↑ (en) Friedman M, Coates M. (2006). A newly recognized fossil coelacanth highlights the early morphological diversification of the clade. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 273 (1583): 245–50. PMID 16555794. DOI: 10.1098/rspb.2005.3316.
↑ (en) Bruton, M. (2017). The annotated Old Fourlegs: The updated story of the coelacanth. Struik Nature. ISBN 978-1-77584-499-0.

[oldest-1] (en) Johanson, Z., Long, J. A, Talent, J. A, Janvier, P., Warren, J. W (2006). Oldest coelacanth, from the Early Devonian of Australia. Biology Letters 2 (3): 443–6. PMID 17148426. DOI: 10.1098/rsbl.2006.0470.

[Friedman2007-2] (en) (2007). First discovery of a primitive coelacanth fin fills a major gap in the evolution of lobed fins and limbs. Evolution & Development 9 (4): 329–37. PMID 17651357. DOI: 10.1111/j.1525-142X.2007.00169.x.

[Friedman2006-3] (en) Friedman M, Coates M. (2006). A newly recognized fossil coelacanth highlights the early morphological diversification of the clade. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 273 (1583): 245–50. PMID 16555794. DOI: 10.1098/rspb.2005.3316.

[Smith-4] (en) Bruton, M. (2017). The annotated Old Fourlegs: The updated story of the coelacanth. Struik Nature. ISBN 978-1-77584-499-0.

[1]

[2]

[3]

[4]